Tiềm năng cuối cùng của việc thanh toán nội khối ASEAN

Hệ thống thanh toán xuyên biên giới mới được triển khai gần đây trong khu vực Đông Nam Á có thể tăng cường tích hợp tài chính giữa các quốc gia thành viên, đồng thời hỗ trợ cho việc củng cố kết nối kinh tế trong khối ASEAN.

Chương trình này cho phép người dân có thể thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ bằng đồng tiền nội tệ thông qua việc sử dụng mã QR. Hiện tại, đã triển khai ở Indonesia, Malaysia, Thái Lan và Singapore. Dự kiến Philippin cũng sẽ tham gia sớm trong tương lai. Các quốc gia Đông Nam Á đã chính thức ký kết thỏa thuận vào cuối năm 2022.

Bằng cách kết nối các hệ thống thanh toán bằng mã QR, tiền có thể được chuyển từ ví kỹ thuật số này sang ví kỹ thuật số khác. Ví dụ, du khách Malaysia ở Singapore có thể thanh toán bằng đồng ringgit Malaysia trong ví kỹ thuật số của họ. Phí và tỉ giá hối đoái được định rõ theo thỏa thuận chung của các ngân hàng trung ương.

Theo ông Satoru Yamadera, cố vấn tại Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB): "Nỗ lực của các ngân hàng trung ương ASEAN là rất sáng tạo và mới lạ. So với các khu vực khác như châu Âu, việc kết nối thanh toán bán lẻ qua thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ vẫn phổ biến hơn. Trong khi đó, Trung Quốc ở tầm cao khi được biết đến với thanh toán bằng mã QR tiên tiến, nhưng hệ thống này không được kết nối tương tự như của ASEAN".

Một khách hàng Singapore thanh toán bằng mã QR tại một quán cà phê không sử dụng tiền mặt Ảnh: REUTERS.

Tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN vào tháng 5-2023, các nhà lãnh đạo cũng nhắc lại cam kết của mình đối với dự án, khẳng định rằng họ sẽ thực hiện lộ trình mở rộng liên kết thanh toán trong khu vực với tất cả 10 thành viên của ASEAN.

Kế hoạch này nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động thanh toán thương mại, đầu tư, chuyển tiền qua biên giới và các hoạt động kinh tế khác nhằm thực hiện một hệ sinh thái tài chính toàn diện trên toàn khu vực Đông Nam Á. Theo ông Nico Han, một chuyên gia phân tích vùng Đông Nam Á thuộc tạp chí Diplomat (Mỹ), việc áp dụng một hệ thống thanh toán kỹ thuật số chung sẽ đẩy mạnh vai trò trung tâm của ASEAN trong việc giải quyết các vấn đề quốc tế.

Các chuyên gia cho rằng ngành bán lẻ đang có lợi thế trong tình hình dự kiến ​​tăng chi tiêu tiêu dùng, làm thúc đẩy ngành du lịch.

Việc kết nối khu vực là một yếu tố rất quan trọng giúp ASEAN giảm sự phụ thuộc vào các loại tiền tệ từ bên ngoài như USD hay nhân dân tệ để thực hiện giao dịch xuyên biên giới, đặc biệt là giữa các doanh nghiệp.

Sự tăng trưởng mạnh mẽ của đồng bạc màu xanh trong những năm gần đây đã làm suy yếu sự ổn định của các đồng tiền trong khối ASEAN, gây tổn hại lớn đến nền kinh tế của các quốc gia thành viên, đặc biệt là những quốc gia có hoạt động nhập khẩu thực phẩm và năng lượng.

Theo các chuyên gia, các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMB) sẽ được hưởng lợi từ việc kết nối thanh toán vùng. Theo ADB, các doanh nghiệp này chiếm hơn 90% tổng số doanh nghiệp ở khu vực Đông Nam Á.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMB) có thể tránh các chi phí liên quan đến việc duy trì hệ thống bán hàng hoặc trả phí chuyển đổi cho các công ty thẻ. Ngoài ra, hệ thống thanh toán qua ví kỹ thuật số không yêu cầu tài khoản ngân hàng truyền thống, cho phép người không có tài khoản ngân hàng vẫn có thể sử dụng.

Theo đài CNBC, việc tăng cường giao dịch không sử dụng tiền mặt cũng giúp các nhà hoạch định chính sách hiểu rõ hơn về dữ liệu giao dịch và luồng giao dịch, đồng thời cải thiện khả năng dự báo kinh tế và hoạch định chính sách.

Theo ông Nico Han, khi đề cập đến thách thức, các ngân hàng trung ương ASEAN sẽ phải giải quyết các vấn đề về an ninh và lừa đảo, đồng thời tăng cường ứng dụng hệ thống thanh toán mới cho người dân.

Việt Nam đã ký thỏa thuận hợp tác để kết nối hệ thống thanh toán trong khu vực.