Tận hưởng hương vị thú vị và lợi ích sức khỏe với 4 loại cá tuyệt vời này

Cá đã từ lâu trở thành một phần quan trọng trong chế độ ăn uống của con người. Theo nhiều giai đoạn trong lịch sử, cá luôn đảm nhận vai trò quan trọng trong việc cung cấp dinh dưỡng cho cơ thể. Cá chứa nhiều vitamin D, E, canxi, omega-3, DHA... có lợi cho tim mạch, thị giác, tăng cường hệ miễn dịch, giúp xương chắc khỏe... Thông qua các chỉ dẫn về sức khỏe và dinh dưỡng, chúng ta nên ăn ít nhất 2 bữa cá mỗi tuần, tương đương với 340g cá.

Tuy nhiên, tùy thuộc vào loại cá, môi trường sống và cách chế biến khác nhau, lượng dinh dưỡng và lợi ích cho sức khỏe cũng có sự khác biệt. Thậm chí, có 4 loại cá mà chúng ta nên hạn chế hoặc tốt nhất là không nên tiêu thụ để bảo vệ sức khỏe.

1. Cá khô, cá ướp muối

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cá muối đã được phơi - sấy khô được xếp vào loại chất gây ung thư loại 1 trong danh sách các chất gây ung thư. Quá trình chế biến này tạo ra một lượng lớn methyl nitrite và một phần trong đó sẽ chuyển hóa thành dimethylnitrosamine, một chất gây ung thư khi tiếp xúc với cơ thể. Chất này có nguy cơ cao gây ung thư vòm họng, ung thư thực quản và ung thư dạ dày ở con người.

Không nên tiêu thụ một lượng lớn các loại cá ướp muối vì chúng có thể gây hại tới sức khỏe (Ảnh minh họa)

Cả cá muối thông thường và cá muối đã phơi - sấy đều chứa nhiều Natri. Việc nồng độ Natri trong cơ thể tăng cao sẽ gây tăng huyết áp, gây rối loạn hoặc tắc nghẽn các động mạch, và làm tổn thương nhiều cơ quan khác. Đặc biệt, đối với những người bị huyết áp cao và bệnh tim mạch, ăn quá nhiều muối có thể làm tình trạng bệnh trở nên xấu đi.

Bên cạnh đó, khi các loại động vật chết quá 1 giờ, chất đạm sẽ bị phân giải tạo thành histamine (thường xuất hiện trong cá biển). Nếu không lưu trữ đúng cách, lượng histamine sẽ tăng lên và tạo thành độc tố cao, gây dị ứng khi con người tiêu thụ. Ngoài ra, trong quá trình phơi sấy, có thể phát triển vi sinh vật và nấm mốc độc hại trên cá khô. Chất này có thể không gây dị ứng ngay lập tức nhưng gây hại lâu dài trong vòng 5 - 10 năm, thậm chí có thể gây ung thư.

2. Cá tự nặng cân, ngoại cỡ

Cần hạn chế tiêu thụ hai loại cá nặng cân sau đây: cá nước ngọt to hoặc cân nặng bất thường, và cá ăn thịt kích thước lớn sống dưới biển sâu. Chúng có tuổi thọ gắn liền với kích thước nên thường sống lâu, trong quá trình này chúng có thể tiếp xúc với môi trường không an toàn như nước ô nhiễm chứa nhiều chất độc hại...

Ngoài ra, nguồn thức ăn của hai loại cá này cũng phức tạp và khó kiểm soát. Khó biết chúng có tiếp xúc với tảo, tôm tép hoặc các loại cá nhỏ hơn chứa độc tố hay không. Chúng cũng tồn tại nguy cơ đột biến, mắc bệnh hiểm nghèo hoặc tích tụ các kim loại nặng và độc tố có hại cho sức khỏe con người. Đặc biệt là cá nuôi có thể tác động nếu sử dụng hormone tăng trưởng...

Một số loại cá biển sâu lớn như cá ngừ, cá hồi... bản thân rất quý và có giá trị, nhưng cần đảm bảo ăn một lượng hợp lý, không ăn quá nhiều và hạn chế săn bắt những con có kích thước quá lớn và không bình thường.

Các loại cá này ở đầu phân tử thức ăn trong đại dương, tiêu thụ nhiều loại cá nhỏ và sinh vật biển khác. Nước biển chứa một lượng thủy ngân và kim loại nặng đáng kể, cơ thể của từng loại cá cũng sẽ hấp thụ chất này. Vì vậy, khi các con cá lớn dưới biển sâu săn bắt cá nhỏ, chúng không may tích lũy thêm vào cơ thể mình mức độ thủy ngân và kim loại nặng cao hơn.

3. Cá sống, cá tái

Cá sống trong môi trường nước và có thói quen ăn tạp, do đó dễ bị nhiễm các chất độc và vi sinh vật có hại. Nếu không chế biến cá ở nhiệt độ cao, các chất độc sẽ vẫn còn lại nhiều. Việc tiếp tục ăn cá sống và tích lũy các chất độc trong cơ thể có thể gây nguy hiểm, dẫn đến nguy cơ mắc dị ứng, bệnh tim mạch, suy gan, suy thận và các vấn đề về đường tiêu hóa.

Chúng ta chỉ nên tiêu thụ cá sống từ nguồn có nguồn gốc rõ ràng và đảm bảo vệ sinh để bảo vệ sức khỏe. (Ảnh minh họa)

Ngoài ra, cần tránh ăn các loại thực phẩm sống hoặc chưa nấu chín, đặc biệt là các loại thủy sản nước ngọt như cá, tôm, ốc... Đây là những loại thực phẩm dễ bị nhiễm sán lá gan do môi trường ô nhiễm. Sán lá gan có thể lan sang cơ thể người và tồn tại trong ruột trong nhiều năm, phát triển đến kích thước từ 1 - 2 mét và gây ra những hậu quả không lường trước được.

Để bảo vệ sức khỏe, hãy chú trọng ăn chín và uống sôi. Trường hợp vẫn muốn ăn cá sống, cá tái, ít nhất phải chọn các nguồn cá đáng tin cậy, chế biến đúng quy trình và đảm bảo vệ sinh. Nên ăn cá sống đã được đông lạnh và không để lâu. Hãy rửa tay kỹ trước và sau khi ăn, đồng thời không nên ăn quá nhiều cá cùng một lúc và không ăn cá quá thường xuyên.

4. Các chiên, nướng quá lâu/quá nhiều lần hoặc bị cháy khét

Khi chúng ta nướng hay chiên cá nhiều lần hoặc quá lâu, chất béo trong thịt cá sẽ bị oxy hóa một lượng lớn, tạo ra những chất có hại như benzopyrene. Đặc biệt nguy hiểm hơn khi cá bị cháy khét.

Chất này được Tổ chức Y tế Thế giới xếp vào nhóm chất gây ung thư nguy hiểm hàng đầu. Chỉ cần hấp thụ 1 nanogram benzopyrene cũng có thể thay đổi cấu trúc, hướng và chức năng của DNA trong cơ thể con người. Nó không chỉ gây ra ung thư dạ dày mà còn ung thư gan, ung thư phổi và tăng nguy cơ suy tim.

Chưa kể, sau thời gian dài chiên/nướng, protein, vitamin và khoáng chất trong thịt cá có thể bị phá hủy một lượng lớn. Điều này gây giảm dinh dưỡng, thậm chí biến chất và tác động đến quá trình hấp thụ trong cơ thể con người, gây tăng purin và không tốt cho người bị bệnh gút.

Không nên ăn cá bị cháy khét vì nó có thể gia tăng nguy cơ mắc ung thư (Ảnh minh họa)

Ngoài ra, trong quá trình nướng, khói sẽ tạo ra những chất độc hại, có thể gây ung thư nếu ăn nhiều trong thời gian dài. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể thưởng thức cá nướng, nhưng hãy tránh ăn quá thường xuyên và không nên chọn cá nướng quá cháy và cá chiên nhiều lần.