Sữa non - Một món quà thiên nhiên tuyệt diệu cho sức khỏe trẻ sơ sinh

Dưỡng chất trong sữa non

Sữa đầu, hay còn gọi là sữa non, được xem là thực phẩm đầu tiên của sự sống (hay được biết đến với tên khoa học là colostrum). Nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng sữa non chứa nhiều loại kháng thể và bạch cầu... giúp củng cố hệ miễn dịch cho trẻ, và bảo vệ hệ tiêu hoá, tiêu diệt các vi khuẩn gây bệnh, giúp trẻ khỏe mạnh và phát triển.

Sữa non có thể xem như "vaccine đầu đời" giúp trẻ tránh bị các bệnh tật.

Theo các chuyên gia của Viện Dinh dưỡng, sữa non là loại sữa mẹ đặc biệt, được tiết ra trong 3 ngày đầu sau đẻ. Sữa non có đặc tính sánh đặc, màu vàng nhạt hoặc trong. Ngoài ra, sữa non cũng chứa nhiều đạm hơn so với sữa trưởng thành.

Trẻ em rất quan trọng phải được bú sữa non trong những bữa bú đầu tiên, nhất là trong vòng 1 giờ sau khi sinh. Sữa non đã tồn tại trong vú của mẹ ngay từ khi trẻ ra đời. Vì vậy, không nên cho trẻ ăn hoặc uống bất kỳ thức ăn hay nước uống nào trước khi trẻ bắt đầu bú sữa mẹ.

Sau khoảng 3-4 ngày, sữa non sẽ chuyển thành sữa trưởng thành. Số lượng sữa sẽ nhiều hơn, làm cho 2 bầu vú của bà mẹ trở nên đầy và căng cứng. Hiện tượng này được gọi là "xuống sữa".

Sữa đầu bữa là sữa được tiết ra trong lần bú đầu tiên của trẻ. Sữa đầu bữa có màu hơi xanh, có số lượng nhiều và cung cấp nhiều đạm, đường, nước và các chất dinh dưỡng khác. Trẻ dưới 6 tháng tuổi chỉ cần bú mẹ là đủ, không cần phải uống thêm nước, ngay cả khi thời tiết nóng. Nếu cho trẻ uống nước, trẻ sẽ giảm việc bú mẹ.

Sữa cuối bữa là sữa được tiết ra sau khi trẻ đã bú đủ vào cuối mỗi bữa. Màu của sữa cuối bữa là trắng do nó có nhiều chất béo hơn sữa đầu bữa. Chất béo trong sữa cuối bữa cung cấp năng lượng cho trẻ, giúp trẻ phát triển nhanh chóng. Do đó, rất quan trọng để trẻ bú đến khi hết sữa cuối bữa, không nên để trẻ ngừng bú sớm hoặc chuyển sang bên ngực khác quá sớm.

Trong 6 tháng sau khi sinh, việc bú mẹ tối đa hoàn toàn đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng và nước cho trẻ. Tuy nhiên, từ 6 tháng tuổi trở đi, sữa mẹ không cung cấp đủ nhu cầu dinh dưỡng cho trẻ. Cụ thể là từ 6-12 tháng tuổi, sữa mẹ chỉ cung cấp khoảng 70% nhu cầu năng lượng, và từ 1-2 tuổi, sữa mẹ chỉ cung cấp khoảng 30-40% nhu cầu năng lượng. Do đó, tất cả trẻ từ 6 tháng trở lên đều cần được bổ sung thức ăn. Tuy nhiên, sữa mẹ vẫn là một nguồn năng lượng quan trọng và cung cấp các chất dinh dưỡng chất lượng cao cho trẻ từ 6 tháng trở lên, nên cần tiếp tục cho trẻ bú sữa mẹ đến khi có đủ thức ăn thay thế.

Tận dụng "vaccine đầu đời"

Theo số liệu thống kê của Viện Dinh dưỡng Quốc gia năm 2016, tỷ lệ trẻ em bị suy dinh dưỡng thể thấp còi vẫn đạt mức cao 25%. Nếu tình trạng này tiếp tục kéo dài, sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ của trẻ em Việt trong tương lai. Để ngăn chặn điều này, các chuyên gia y tế thông báo rằng, việc tăng cường hệ miễn dịch và cung cấp dinh dưỡng hợp lý là cơ sở quan trọng để bảo vệ sức khỏe, phát triển toàn diện và trí tuệ của trẻ.

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Lâm – nguyên Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, việc cho trẻ được ăn sữa non (sản phẩm có trong tuần cuối thai kỳ và 48-72h sau khi sinh) trong giai đoạn đầu đời sẽ giúp trẻ chống lại nhiều bệnh tật nguy hiểm và bảo vệ sức khỏe của trẻ. Sữa non là một "vắc xin đầu đời" giàu dinh dưỡng và chứa kháng thể quan trọng cho trẻ, vì vậy, các bà mẹ nên cho con bú ngay sau khi sinh.

Nếu trẻ không được dùng sữa non trong giai đoạn này, trẻ sẽ phải chịu nặng bệnh nặng nề hơn suốt cuộc đời. Sữa non được coi là "thực phẩm vàng" cho trẻ sơ sinh vì nó chứa nhiều kháng thể tự nhiên như IgA, IgD, IgE, IgG, IgM giúp bảo vệ trẻ khỏi vi khuẩn, virút và những tác nhân gây bệnh khác ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.

Các chuyên gia khuyến nghị cần đảm bảo vi chất dinh dưỡng bằng cách đa dạng hóa thực phẩm trong bữa ăn, lựa chọn và sử dụng thường xuyên các thực phẩm giàu vi chất dinh dưỡng. Đồng thời, trẻ cần được cho bú trong vòng 1 giờ sau khi sinh để nhận được nguồn sữa non giàu vi chất dinh dưỡng và kháng thể từ mẹ. Trẻ nên được nuôi hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu và tiếp tục cho trẻ bú mẹ ít nhất đến 24 tháng tuổi hoặc lâu hơn. Ngoài ra, cần bổ sung sữa non, vitamin và khoáng chất để tăng cường dinh dưỡng cho trẻ.