Sự thật bất ngờ: Sán đáng kinh ngạc tổ trong não của con người

Anh N (40 tuổi, Thanh Hoá) đến Bệnh viện Đặng Văn Ngữ thuộc Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung để khám vì bị đau đầu mãnh liệt, có kèm theo cơn co giật và động kinh.

Người thân cho biết, anh N đã bị đau đầu suốt gần một năm qua. Ban đầu, anh chỉ cảm thấy đau ở vùng trán đỉnh, mỗi ngày có 1 - 2 cơn và có thể giảm đau bằng thuốc. Tuy nhiên, sau 2 - 5 ngày, anh lại bị tái phát cơn đau. Anh vẫn tiếp tục hoạt động sinh hoạt và làm việc bình thường.

Cách đây khoảng ba tháng, đau của anh N đã tăng dần cả về cường độ và thời gian. Anh không thể ăn uống và sinh hoạt bình thường. Anh đã bị cơ động kinh và co giật. Gia đình anh lo lắng và quyết định cho anh đi khám và điều trị tại viện tâm thần. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc không giúp anh khỏi bệnh.

Theo TS.BS Trần Huy Thọ, Phó giám đốc Bệnh viện Đặng Văn Ngữ, kết quả xét nghiệm ELISA của bệnh nhân cho thấy anh dương tính với ấu trùng sán dây lợn. Chụp cộng hưởng từ sọ não đã cho thấy có khối tổn thương ký sinh tại vùng não của anh N do ấu trùng sán dây lợn gây ra.

"Bác sĩ Thọ cho biết rằng hiện tượng đau đầu và co giật của bệnh nhân là do vi khuẩn sán dây lợn ký sinh trên não gây ra. Anh N đã thông báo sau khi điều tra dịch tễ và thói quen ăn uống hàng ngày rằng, bệnh nhân thường xuyên ăn tiết canh lợn, nem trạo và nem thính. Điều này có thể dẫn đến việc bệnh nhân nhiễm phải các ấu trùng sán lợn từ những món ăn đó."

Sán làm tổ trên não do thói quen ăn tiết canh và nem trạo

Con đường lây nhiễm của sán não

Sán não là một loại bệnh nhiễm trùng ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương, gây ra những tác động nghiêm trọng đến sức khỏe của người mắc bệnh và có mức độ nguy hiểm cực kỳ cao. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây tử vong. Bệnh này thường phát triển một cách âm thầm cho đến khi xuất hiện các triệu chứng rõ rệt, và thường xảy ra muộn.

Người bị sán não thường có triệu chứng như sốt cao, đau đầu, buồn nôn do áp lực nội sọ tăng cao. Có thể xảy ra cơn co giật và trong những trường hợp nghiêm trọng, có thể dẫn đến tình trạng liệt mặt hoặc liệt nửa người (liệt thần kinh VII).

Nguyên nhân gây mắc bệnh sán não là do tiếp xúc với ấu trùng sán dây trong lợn hoặc tiêu thụ thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, như thịt lợn tái, chưa chín hoặc rau sống không được vệ sinh. Sau khi được tiếp xúc, ấu trùng sán di chuyển theo dòng máu lên não và các bộ phận khác gây ra bệnh. Một số vị trí nơi sán thường sinh sống bao gồm:

Não là một vị trí phổ biến nhất cho sự cư trú của ấu trùng sán lợn trong hệ thần kinh trung ương, chiếm từ 60 - 96% tổng số. Những nang trên não thường gây ra bởi các bệnh thần kinh như động kinh, tăng áp lực sọ não, viêm não, rối loạn tâm thần, viêm màng não, rối loạn chức năng thần kinh và thể phối hợp.

Các triệu chứng phổ biến gồm: Nhức đầu (48,4%), động kinh (6,2%), rối loạn tâm thần (5,2%), rối loạn thị giác (15,6%), suy nhược cơ thể và giảm trí nhớ (28,1%), co giật cơ (34,3%).

Ở da và cơ: 18,57% số ấu trùng nằm dưới da và trong cơ, phần lớn tập trung tại cơ hoành, cơ lưỡi, cơ delta, vùng thân, vùng chi và cổ, và cũng có ở dưới da đầu. Triệu chứng là có các nốt nhỏ, có hình dạng giống hạt đỗ hoặc hạt dẻ, tròn, cứng, không đau, có thể di chuyển sâu trong cơ dưới da, màu da bình thường, khi bóp chặt có thể phình lên như túi chứa nước.

Bác sĩ Thọ đã tư vấn về cách truyền nhiễm và phương pháp điều trị sán não.

Cách ngăn ngừa nhiễm sán não

Bệnh sán lợn trong trẻ em xảy ra do ăn phải thực phẩm bị ô nhiễm, chứa trứng hoặc ấu trùng của sán. Thức ăn như thịt lợn hay gạo chưa được nấu chín kỹ là nguồn lây nhiễm phổ biến. Thường thì ấu trùng sán sẽ không tồn tại sau khi đun sôi trong vòng 5 phút, tuy nhiên nếu thức ăn có độ dày, cần đun thêm thời gian. Để phòng tránh bệnh tình này, các bác sĩ khuyên:

- Tuân thủ việc ăn đúng thời gian, uống đủ lượng nước và tiêu thụ các món ăn đã được nấu chín hoàn toàn và đảm bảo vệ sinh.

- Tránh ăn tiết canh lợn, thịt lợn tái, và thịt lợn chưa đủ chín; cũng như không ăn thịt lợn trộn gạo và không ăn rau sống trừ khi đã đảm bảo đã nấu chín đều.

- Trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, hãy rửa tay không quên. Đồng thời, giữ vệ sinh môi trường sạch sẽ, tránh làm bẩn bừa bãi và không nuôi lợn thả rông.

- Nếu bạn có nghi ngờ về việc bị nhiễm sán dây lợn, hãy đến cơ sở y tế để được khám và xác định tình trạng sớm nhất. Đừng quên tẩy sán dây lợn kịp thời.

- Khi thấy đau đầu hoa mắt, chóng mặt thường xuyên hoặc co giật, bạn nên đến cơ sở y tế được khám và phát hiện điều trị bệnh kịp thời.