Quái vật bên trong mỗi cá nhân - Hoàn hảo hơn 'Monster'

* Mở đầu bằng vụ cháy kinh hoàng xảy ra tại một tòa nhà, trong bối cảnh của một thị trấn yên tĩnh bên hồ ở Nhật Bản, phim Monster thuật lại câu chuyện của cậu bé lớp 5 Minato Mugino (do Sōya Kurokawa đóng) và câu hỏi đầy nghi ngờ mà cậu đặt ra cho người mẹ trẻ Saori (do Sakura Ando đóng) khi hai người đứng trên ban công nhìn ngọn lửa xa xăm.

"Nếu một người bị cấy não lợn vào đầu, liệu họ có được coi là con người hay con lợn?"

Đó là một vụ cháy bí ẩn và mọi sự khởi đầu từ việc xô xát nhỏ nhặt, khi hai học sinh đánh nhau tại trường học.

Trailer phim "Monster". Video: Gaga, Toho

Saori, một bà mẹ đơn thân, nhận thấy biểu hiện của bạo lực học đường thông qua hành vi kỳ quặc của con trai Minato. Với mong muốn bảo vệ con mình, Saori đã không ngần ngại đến trường để tố cáo giáo viên Hori - người bị người đồng nghiệp và học sinh phân biệt đối xử vì có bạn gái là tiếp viên quán rượu. Saori tin rằng Hori đã sử dụng bạo lực với con trai mình nhưng chỉ nhận được sự lạnh lùng từ hiệu trưởng và ban quản lý trường học. Trong khi đó, trường học đánh giá Saori là một "phụ huynh quái vật" - một loại phụ huynh quá quan tâm đến con cái. Những đứa trẻ có đang nói dối hay không? Những sự không bình thường trong từng chi tiết tạo nên một câu chuyện tưởng như bình thường ở trường học nhưng lại đặt ra một câu hỏi chưa được giải đáp: "Quái vật là ai?".

Mẹ con nhân vật Saori và Minato cùng nhìn về đám cháy mở đầu phim. Ảnh: Gaga, Toho

Kịch bản của Monster được xây dựng một cách tỉ mỉ, tập trung vào từng chi tiết và được kể qua ba góc nhìn khác nhau. Sự xen kẽ của các nhân vật qua các góc nhìn này đôi khi khiến khán giả cảm thấy mình như bị đánh lừa. Tuy nhiên, khi các bí mật được tiết lộ dần, mỗi câu thoại và mỗi chi tiết trong phim đều mang một sức mạnh sâu sắc, tạo nên sự kinh ngạc và ám ảnh.

Câu chuyện ban đầu có vẻ rất bình thường về việc lát cắt cuộc sống, nhưng cách kể của Monster và các lớp lang của Kore-eda đã mang đến cho khán giả một trò chơi tìm kiếm sự thật, nhẹ nhàng nhưng đầy bí ẩn. Tương tự như câu đồng dao mà Hinata Hiiragi, cậu bé trong phim, tò mò hỏi: "Quái vật là ai?".

Hai diễn viên trẻ Sōya Kurokawa (vai Minato - phải) và Hinata Hiiragi (vai Yori). Ảnh: Gaga, Toho

Câu chuyện trong phim diễn ra từ thế giới của người lớn đến thế giới của trẻ em, thông qua góc nhìn về Thiện và Ác, và cuối cùng đạt đến một nơi rất sâu thẳm và kín đáo của con người. Mỗi nhân vật trong phim đều có một đặc điểm ban đầu cụ thể. Ví dụ như bà mẹ đơn thân Saori quá bảo bọc đến mức phiền toái. Giáo viên Hori lại yêu một tiếp viên quán rượu, mặc dù là người làm công việc giáo dục. Bà hiệu trưởng Makiko Fushimi (do diễn viên giàu kinh nghiệm Yūko Tanaka đóng vai, cô từng nổi tiếng với vai Oshin trong tác phẩm truyền hình cùng tên) đối mặt với vấn nạn bạo lực học đường nhưng thái độ của bà lạnh lùng và đáng sợ. Xã hội trong phim có những tiêu chuẩn vô hình, nếu bạn khác biệt, bạn sẽ bị coi là kỳ quái. Mọi chi tiết trong phim được liên kết với nhau qua một sợi chỉ mỏng manh, nhưng chúng rất chặt chẽ và không thể bị đứt để tạo ra một khoảng trống.

Được coi là "thiên tài kể chuyện" của điện ảnh Nhật Bản hiện đại, đạo diễn Hirokazu Kore-eda đã đoạt hầu hết các giải thưởng quan trọng tại Liên hoan phim Cannes. Bộ phim Nobody Knows ra mắt năm 2004 đã mang về giải Nam diễn viên xuất sắc cho Yūya Yagira khi chỉ mới 12 tuổi và cho đến nay, anh vẫn là diễn viên trẻ nhất trong lịch sử Cannes đạt được thành tựu này. Phim Like Father, Like Son năm 2013 đã giành giải Jury Prize (giải thưởng của Ban giám khảo). Shoplifters năm 2018 đã đưa Kore-eda tiến tới giải danh giá nhất của Cannes - Cành Cọ Vàng. Và Broker năm ngoái tiếp tục giành giải Nam diễn viên xuất sắc cho Song Kang Ho. Tới Cannes năm nay, Monster được vinh danh với giải "Kịch bản hay nhất".

Giống như những tác phẩm trước đó như Nobody Knows, Like Father Like Son, và Shoplifters, Monster của đạo diễn Kore-eda cũng khám phá những khía cạnh khó khăn của cuộc sống với cái nhìn bình thản qua các khung hình đầy màu sắc thơ mộng. Âm nhạc của Ryuichi Sakamoto - nhạc sĩ đã qua đời vào tháng 4 năm ngoái - tạo ra những cảm xúc êm dịu, hiệu nghiệm và huyền bí. Nhạc phim góp phần tạo nên một không khí bị áp đảo và chỉ thực sự được giải phóng vào phần kết tinh tế.

Monster sử dụng nhiều biểu tượng đối lập, đặc biệt là ngọn lửa và cơn bão. Ngọn lửa bí ẩn, gây thiệt hại hoàn toàn. Cơn bão mạnh mẽ cuốn phăng mọi thứ. Tuy nhiên, ngọn lửa cũng mang đến sự giải thoát cho linh hồn và cơn bão có thể tạo nên sự tái sinh.

Mỗi con người đều chứa đựng sự mâu thuẫn giữa thiện và ác, thiên thần và quỷ dữ, sức mạnh và sự yếu đuối. Các nhân vật trong Monster cũng thể hiện điều này. Không ai hoàn toàn xấu mà cũng không ai hoàn toàn tốt. Họ đều có vẻ bề ngoài bình thường nhưng bên trong lại chứa đựng những khía cạnh đặc biệt, và khi đối mặt với bi kịch, hình dạng quái vật dần lộ ra.

Nữ diễn viên danh tiếng Yūko Tanaka đã từng khiến khán giả Việt Nam không quên qua vai diễn của mình trong bộ phim truyền hình kinh điển 'Oshin'. Trên màn ảnh, cô đã thành công thể hiện vai trò của một bà hiệu trưởng lạnh lùng và kiên định. Ảnh: Gaga, Toho

Ngoài giành giải Kịch bản hay nhất, Monster còn nhận được giải Queer Palm tại Liên hoan phim Cannes, danh giá cho những tác phẩm có chủ đề LGBT+. Yếu tố này được khai thác trong phim nhưng chỉ như một cách để thảo luận về bản chất của con người.

"Con người là gì?" - Câu hỏi này có thể xuất hiện trong tâm trí của khán giả khi xem phần kết khá mơ hồ và lạc quan của Monster. Có phải con người là một loài sinh vật luôn vội vã tiến về tương lai và tìm kiếm hạnh phúc?

Nhưng như câu thoại trong phim đã nói: "Nếu chỉ có vài người có thể tìm được hạnh phúc, thì việc đó là vô nghĩa. Hạnh phúc là điều mà ai cũng có thể đạt được".

Tất cả mọi người có thể trải qua nỗi đau và khó khăn trong cuộc sống, nhưng luôn có ánh sáng phía cuối đường hầm. Dù cuộc sống có thể khắc nghiệt và cô đơn, mỗi người đều sẽ tìm thấy ánh sáng khi cơn bão qua đi.

Nguyên Minh