Phòng ngừa Thuyên tắc ối - Nguy cơ nguy hiểm trong sản khoa

1. Các trường hợp thuyên tắc ối được cứu sống

Trong trường hợp này, sản phụ V.H.T.T. (26 tuổi, ngụ TP.HCM) đã sinh con lần thứ hai và được phẫu thuật mổ để lấy thai. Trước khi thực hiện phẫu thuật, sản phụ đã được tiến hành các xét nghiệm tiền phẫu về sinh hóa, huyết học và điện tâm đồ, và kết quả đều bình thường. Phương pháp gây tê tủy sống đã được sử dụng trong ca mổ này. Ca sinh mổ diễn ra suôn sẻ, và em bé được lấy ra an toàn và khóc lớn.

Tuy nhiên, khi chuẩn bị thực hiện "da kề da", sản phụ đột ngột bị tím tái, mất ý thức và đồng tử giãn. Các bác sĩ đã xác định rằng nguyên nhân là do thuyên tắc ối. Trong quá trình này, bệnh nhân đã trải qua ba lần ngưng tim, nhưng được sử dụng điện giật để hồi sức, duy trì tiếp tục tim và ngừng thở. Đồng thời, ống thông tĩnh mạch trung tâm đã được cắm và các thuốc vận mạch adrenalin và noradrenalin đã được sử dụng để duy trì áp lực máu. Bệnh nhân cũng đã được truyền máu và các chế phẩm máu nhằm ổn định huyết động và điều khiển rối loạn đông máu.

Cùng với đó, các bác sĩ đã tiến hành siêu âm tim ngay tại phòng mổ và phát hiện rằng tim của bệnh nhân bị hở 3 lá nặng và giãn thất phải, từ đó xác định thêm chẩn đoán ban đầu rằng bệnh nhân đang bị thuyên tắc ối.

Sau hơn 10 giờ cấp cứu và chăm sóc tận tâm, sản phụ T. đã bắt đầu cho thấy những dấu hiệu tích cực trong tình trạng sức khỏe: có phản xạ ánh sáng, đồng tử co nhỏ và đáp ứng đau kích thích.

Thuyên tắc ối xảy ra khi sinh nở và là một trong những biến chứng thường gặp.

Một sản phụ tên N.H.T. (19 tuổi, đến từ Hải Dương) đã được nhập viện tại Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí (Quảng Ninh) sau khi gặp phải tình trạng ối vỡ sớm trong thai kỳ lần đầu, đồng thời có cả thai đôi ở tuần thứ 35. May mắn thay, ca phẫu thuật đã diễn ra suôn sẻ mà không gặp trục trặc, và hai em bé gái đã chào đời một cách khỏe mạnh, với trọng lượng lần lượt là 2.150g và 2,058g.

Tuy nhiên, 2 tiếng sau phẫu thuật, sản phụ đã có những biến chứng nghiêm trọng: mạch nhanh, huyết áp giảm, mệt mỏi, buồn nôn... Các bác sĩ đã chẩn đoán sản phụ T. bị thuyên tắc ối gây rối loạn đông máu. Ngay lập tức, các bác sĩ đã tiến hành một ca phẫu thuật cho sản phụ, quá trình này đã lấy đi khoảng 500ml máu loãng và máu cục. Kết quả giải phẫu bệnh cho thấy có tế bào nước ối trong máu của sản phụ (mẫu máu này được lấy từ tĩnh mạch trung tâm). Các bác sĩ đã xử trí và bảo toàn tử cung cho sản phụ. Sau phẫu thuật, sản phụ đã được theo dõi và điều trị tích cực. Hiện tại, sức khỏe của sản phụ đã ổn định và được xuất viện.

2. Thuyên tắc ối là gì?

Theo BS. Nguyễn Tuấn Anh, từ Bệnh viện Phụ sản Trung ương, thuyên tắc ối là một hội chứng phản vệ xảy ra khi thai phụ mang thai, đây là một biến chứng thai kỳ có thể gây ra những tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, ví dụ như suy tim ảnh hưởng đến cả mẹ và thai nhi.

Thuyên tắc ối xảy ra khi nước ối hoặc các tế bào, tóc, lông tơ hay các mảnh vụn khác của thai nhi xâm nhập vào máu của thai phụ, thông qua hệ thống tĩnh mạch nơi nhau thai đính kèm, gây ra một số phản ứng.

Bệnh thường xảy ra trong quá trình chuyển dạ hoặc ngay sau khi sinh ở cả sinh thường và sinh mổ, sảy thai, chấn thương bụng, chọc nước ối, sau sinh hoặc sau mổ lấy thai. Thời điểm xảy ra thuyên tắc tĩnh mạch khác nhau tùy thuộc vào từng trường hợp. Nhưng đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trong khi chuyển dạ hoặc ngay sau khi sinh.

3. Triệu chứng thuyên tắc ối

Thời kỳ đầu của tình trạng tắc mạch mạch máu thường dẫn đến ngừng hoạt động của tim và suy hô hấp nhanh chóng. Ngừng tim xảy ra khi tim không hoạt động, ngừng nhịp và không thở được. Suy hô hấp nhanh xảy ra khi phổi không cung cấp đủ oxy cho máu hoặc không loại bỏ đủ carbon dioxide, gây khó thở cho người mang thai.

Các triệu chứng khác có thể gồm:

Suy thai, dấu hiệu cho thấy em bé không khỏe, bao gồm thay đổi nhịp tim của thai nhi hoặc giảm cử động trong bụng mẹ.

Buồn nôn, nôn

Co giật

Lo lắng, kích động

Tím tái đột ngột

Sau khi vượt qua triệu chứng ban đầu, thai phụ có thể tiến vào giai đoạn nguy hiểm tiếp theo là giai đoạn xuất huyết, khi có hiện tượng chảy máu nhiều tại vị trí nối liền thai hoặc ở vết mổ lấy thai trong trường hợp sinh mổ, đồng thời cũng có tình trạng đau tử cung và sự tắc nghẽn máu trong mạch máu. Thậm chí, một số trường hợp còn gặp tình trạng tim ngừng đập, ngừng thở từ vài phút ban đầu và có thể dẫn đến tử vong trong khoảng thời gian 2 - 3 giờ sau đó.

Thuyên tắc mạch ối có thể gây tử vong, đặc biệt là trong giai đoạn ban đầu. Khoảng 50% thai phụ tử vong trong vòng 1 giờ kể từ khi bắt đầu xuất hiện các triệu chứng, bao gồm ngừng tim đột ngột, mất máu quá nhiều, suy hô hấp cấp tính và suy đa tạng.

Các triệu chứng của thuyên tắc ối tương tự như các biến chứng khác khi sinh con, bao gồm vỡ tử cung, nhau bong non và sản giật. Điều này làm cho việc chẩn đoán thuyên tắc ối trở nên khó khăn hơn.

4. Điều gì làm tăng nguy cơ thuyên tắc ối?

Đa ối làm tăng khả năng bị tắc nghẽn đường mật ở phụ nữ mang bầu.

Có nhiều yếu tố có thể gây ra tình trạng tắc nghẽn đường ối, nhưng khó mà dự đoán trước được do tính hiếm gặp của tình trạng này. Tuy nhiên, có một số yếu tố có thể xảy ra, bao gồm:

Thai phụ tuổi cao trên 35 tuổi;

Thai phụ mang đa thai hoặc sinh con nhiều lần;

Nhau thai không bình thường: Trong quá trình mang thai, nếu cấu trúc trong tử cung phát triển không đúng cách;

Nguy cơ tiền sản giật ở thai phụ: Những thai phụ gặp phải nguy cơ tiền sản giật, bao gồm tăng huyết áp và có protein niệu sau khi mang thai đến tuần thứ 20;

Tổ chức Y tế thế giới cho biết, việc phải thực hiện mổ lấy thai hoặc đẻ đường dưới thông qua sự can thiệp của các thủ thuật Forceps, giác kéo, chọc hút nước ối có thể gây hủy hoại hàng rào vật lý giữa thai phụ và thai nhi.

5. Điều trị thuyên tắc ối

Tổ chức Y tế thế giới cho biết, trên mỗi 20.000 đến 30.000 trường hợp sinh nở, có 1 trường hợp gặp phải thuyên tắc ối, gây tử vong cho mẹ với tỷ lệ từ 70 - 90%. Trường hợp mẹ sống sót, hơn 85% gặp phải chấn thương thần kinh do thiếu oxy não. Đối với thai nhi, tỷ lệ tử vong dao động từ 20 - 60%, và nếu may mắn sống sót, có 50% trẻ bị các di chứng thần kinh nghiêm trọng.

Kết quả cuộc điều tra về tử vong của mẹ và trẻ sơ sinh tại Việt Nam, Bộ Y tế đã xác định rằng có 71,5% trường hợp mẹ tử vong do các biến chứng phát sinh trong quá trình sinh nở, trong đó tỷ lệ tử vong do thuyên tắc mạch ối lên tới 34,7%.

Thuyên tắc mạch ối trong quá trình sinh nở là một biến chứng nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong cao. Tuy nhiên, nếu được chẩn đoán và cấp cứu kịp thời, cả mẹ và thai nhi có thể sống sót. Các phương pháp điều trị khẩn cấp bao gồm:

Đối với thai phụ:

Điều trị bao gồm kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa thuyên tắc mạch ối dẫn đến hôn mê hoặc tử vong.

Cung cấp oxy hoặc máy thở sẽ giúp cải thiện quá trình hô hấp của thai phụ và đảm bảo lượng oxy đầy đủ cho cả mẹ và thai nhi.

Đặt ống thông động mạch phổi để theo dõi nhịp tim của bệnh nhân.

Hãy sử dụng thuốc để điều chỉnh áp lực máu.

Trong nhiều tình huống, cần phải nhập các thành phần của máu như tiểu cầu và huyết tương để thay thế lượng máu đã bị mất trong giai đoạn chảy máu.

Đối với trẻ sơ sinh:

Bác sĩ sẽ theo dõi thai nhi và có thể sẽ sinh vào thời điểm mà tình trạng của thai phụ đã ổn định. Thông thường, trẻ sơ sinh sẽ được đưa đến phòng chăm sóc đặc biệt để được theo dõi kỹ càng.

6. Các biến chứng của thuyên tắc ối

The respiratory obstruction complication occurs suddenly and progresses extremely rapidly, with a very low survival rate and no warning signs. Obstruction of the respiratory tract causes serious complications for both the pregnant woman and the fetus.

For pregnant women:

Suy tim và phổi

Mất ý thức

Co giật

Chảy máu quá nhiều

Đông máu nội mạch lan tỏa - một loại vấn đề về đông máu.

Đột quỵ ngừng tim, tổn thương não gây mất trí nhớ

Tử vong

Đối với thai nhi:

Thai nhi có nguy cơ bị biến chứng do thuyên tắc nước ối xảy ra tại thời điểm nào đó. Khi triệu chứng xuất hiện trước khi thai nhi chào đời, việc sinh khẩn cấp có thể cần thiết. Việc sinh con trong khi thuyên tắc nước ối đang diễn ra có thể gây nguy hiểm do bé không nhận đủ lượng oxy cần thiết. Tình trạng thiếu oxy này có thể dẫn đến tình trạng suy yếu hệ thống thần kinh nhẹ hoặc nặng và bại não.

7. Phòng tránh thuyên tắc mạch ối

Hiện tại, vẫn chưa có cách nào để ngăn ngừa hoặc dự phòng tuyệt đối các biến chứng này trong sản khoa. Tuy nhiên, các bà bầu cần thường xuyên đi khám bác sĩ và siêu âm theo lịch hẹn để phát hiện kịp thời những dấu hiệu bất thường và có biện pháp ngăn ngừa và xử lý sớm để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi. Đối với những phụ nữ đã từng trải qua tình trạng thuyên tắc nước ối và đang dự định sinh con, trước tiên họ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ sản khoa để được hướng dẫn cách theo dõi quá trình mang thai và có những biện pháp dự phòng phù hợp cho cuộc sinh.

Xem thêm video đang được quan tâm: