Nguy cơ nhiễm ký sinh trùng
Theo TS.BS Trần Huy Thọ - Phó Giám đốc phụ trách chuyên môn (Bệnh viện Đặng Văn Ngữ, Hà Nội), trong quá trình khám và điều trị cho bệnh nhân nhiễm ký sinh trùng, bác sĩ đã gặp nhiều trường hợp thường xuyên đi ăn ốc luộc hàng tuần và sau đó bị nhiễm sán lá gan nhỏ.Một bệnh nhân bị chẩn đoán nhiễm sán lá gan nhỏ đã chia sẻ rằng anh ta không bao giờ ăn đồ sống như gỏi cá hay tôm. Tuy nhiên, khi được hỏi kỹ hơn, bệnh nhân cho biết anh ta thường xuyên đi ăn ốc luộc ngoài hàng cùng bạn bè vào mỗi dịp cuối tuần.
Ốc là một món ăn ngon được nhiều người ưa thích, tuy nhiên, việc chế biến không đúng cách có thể tăng nguy cơ nhiễm ký sinh trùng, đặc biệt là khi ăn các loại ốc nướng hoặc luộc ngoài quán.
Thực tế, ốc có thể được chế biến thành nhiều món ăn khác nhau. Nếu ốc được nấu chín với nhiệt độ cao, ký sinh trùng sẽ bị tiêu diệt và việc ăn ốc trở nên an toàn. Tuy nhiên, nếu ốc chỉ được nấu tái hoặc chưa chín kỹ, ký sinh trùng vẫn có thể tồn tại bên trong, đồng nghĩa với nguy cơ mắc bệnh giun sán rất cao nếu tiếp tục ăn phải ốc như vậy.
Bác sĩ Thọ đưa ra lời khuyên rằng, khi nấu ốc luộc tại các hàng quán, nên nấu ở mức vừa chín để tránh làm mất độ giòn của ốc. Nếu ốc nấu quá chín, chúng có thể trở nên dai và không giòn như mong muốn. Đối với ốc nướng, cần phải đảm bảo rằng nhiệt độ đã thấm qua lớp vỏ. Trong một số trường hợp, vỏ ốc có thể bị cháy mà bên trong chưa chín. Cách chế biến này có thể tạo điều kiện cho ký sinh trùng từ ốc xâm nhập vào cơ thể một cách nhanh chóng. Trong đó, nguy cơ nhiễm sán lá gan nhỏ rất cao.
Ốc luộc
Bệnh sán lá gan nhỏ đã được phát hiện có mặt ít nhất ở 18 tỉnh, thành phố, bao gồm: Nam Định, Ninh Bình, Hà Nam, Thái Bình, Hải Phòng, Quảng Ninh, Bắc Giang, Hà Tây, Hoà Bình, Hà Giang, Thanh Hóa, Nghệ An, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên, Đắk Lắk, Gia Lai, trong đó có nơi tỷ lệ nhiễm cao như Nam Định và Phú Yên.
Sán trưởng thành sống ký sinh trong đường mật để đẻ trứng, sau đó trứng đi qua ruột và được đưa ra ngoài qua phân. Trứng rơi vào môi trường nước. Trong môi trường nước, trứng nở thành ấu trùng lông để phát triển thành ấu trùng đuôi. Sau khi rời khỏi trứng, ấu trùng đuôi tự do bơi trong nước. Ấu trùng đuôi sau đó xâm nhập vào cá nước ngọt, rụng đuôi và tiếp tục phát triển thành ấu trùng nang ký sinh trong thịt của cá.
Sau khi ăn phải cá chưa nấu chín, ấu trùng nang có thể xâm nhập vào dạ dày, di chuyển xuống tá tràng và sau đó lên gan theo đường mật. Tại mô gan, ấu trùng phát triển thành sán trưởng thành và bắt đầu đẻ trứng trong ống dẫn mật sau khoảng một tháng xâm nhập.
Để đề phòng sán lá gan nhỏ, bác sĩ Thọ khuyên người dân nên ăn đồ chín và uống nước sôi, đặc biệt là không nên ăn các loại ốc sống, chưa được nấu chín kỹ, không ăn gỏi cá và các loại rau sống thủy sinh. Việc nấu chín đồ ăn hoàn toàn sẽ tiêu diệt ấu trùng giun sán ký sinh trong ốc và loại bỏ khả năng gây bệnh của chúng.
Ốc khi mua hoặc bắt về, cần được ngâm trong nước để loại bỏ các tạp chất khu trú trong vỏ. Sau đó, ốc cần được rửa sạch và nấu chín kỹ trước khi dùng.