Người sáng lập startup xe điện đầu tiên ngồi tù: Hậu quả đắng cho kẻ lừa đảo, lấy tiền đầu tư mà chưa từng sản xuất mẫu xe
Sự việc phản ánh sức ép tài chính của nhiều công ty khởi nghiệp xe điện và người sáng lập đầu tiên đã gây ra hậu quả đắng cho kẻ bơm thổi cổ phiếu, khiến họ phải ngồi tù dù chưa sản xuất mẫu xe nào
Trevor Milton, người sáng lập và CEO trước đây của hãng xe tải điện Nikola, vừa bị kết án 4 năm tù sau hàng loạt cáo buộc về lừa đảo. Vụ việc này thể hiện sức ảnh hưởng tiêu cực đối với tài chính, không chỉ của các công ty khởi nghiệp xe điện mà còn của các nhà lãnh đạo trong ngành. Cụ thể, ông Trevor Milton bị buộc tội gian lận chứng khoán và gian lận chuyển khoản, với mục đích làm tăng giá cổ phiếu Nikola thông qua việc đưa ra các tuyên bố sai sự thật, như việc hãng đã có nguyên mẫu xe tải đường dài không phát thải, có nhiều đơn đặt hàng ràng buộc trị giá hàng tỷ USD và đang sản xuất nhiên liệu hydro chi phí thấp. Theo các công tố viên, tất cả đều là thông tin không chính xác.
Thẩm phán Ramos cho biết, "Số tiền thiệt hại rất lớn".
Không chỉ Nikola, mà còn nhiều công ty khởi nghiệp thu hút hàng tỷ USD đầu tư mà vẫn chưa có lợi nhuận. Trong những năm gần đây, các nhà đầu tư đã đổ một lượng lớn tiền vào các công ty khởi nghiệp như Canoo, Lordstown Motors và Lucid Motors với hy vọng rằng xe điện sẽ đánh bại các nhà sản xuất ô tô lâu đời như Ford Motor và General Motors.
Theo lý thuyết, việc sản xuất xe điện dễ hơn xe xăng, nhưng việc xây dựng thương hiệu và đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn lại vô cùng khó khăn và tốn kém. Nhiều startup đã niêm yết công khai trên thị trường chứng khoán bằng cách sáp nhập với các công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC) để tránh những quy định nghiêm ngặt.
Các nhà đầu tư mua loại cổ phiếu này đều phải chịu tổn thất nặng nề. Ví dụ, hãng Nikola, mặc dù vẫn hoạt động, nhưng vào tháng 11 đã cảnh báo rằng hãng có thể cạn kiệt tài chính trong vòng 12 tháng tới. Giá cổ phiếu của công ty giảm tới 99% từ năm 2020 và hiện đang được giao dịch ở mức 0,9 USD/cổ phiếu.
Những tuyên bố không chính xác của ông Milton lần đầu tiên được báo cáo bởi công ty đầu tư Hindenburg Research. Ông CEO đã tham gia vào một kế hoạch lâu dài để lợi dụng các nhà đầu tư cá nhân không chuyên và đăng video sản phẩm ảo lên Youtube để lừa dối quá trình phát triển vẫn đang diễn ra tốt đẹp.
"Chúng tôi chưa bao giờ thấy mức độ lừa dối như vậy trong một công ty đại chúng, đặc biệt ở quy mô như thế này", đại diện Hindenburg Research nói.
Sau khi nhận được báo cáo đó, ông Milton tức giận gọi báo cáo của Hindenburg là "một cuộc tấn công có chủ đích". Ông cũng hứa sẽ đưa ra phản hồi chi tiết về "những cáo buộc sai trái" của công ty đầu tư.
Theo thông tin, ông Milton đã "tẩy trắng" quá khứ của mình, nói dối về việc bỏ học để theo đuổi giấc mơ kinh doanh, trong khi thực tế, ông bị đuổi việc vì gian lận trong kỳ thi.
Sau khi tiêu hết 83,5 triệu USD từ số tiền 100 triệu USD thu được từ việc bán cổ phiếu Nikola vào giữa năm 2020, ông Milton đã chi mạnh cho các xa xỉ phẩm như máy bay và bất động sản ở Quần đảo Turks và Caicos. Theo các công tố viên, các nhà đầu tư Nikola đã mất hơn 660 triệu USD vì đã tin tưởng vào những lời mời gọi ‘có cánh’.
“Để thúc đẩy nhu cầu từ nhà đầu tư với cổ phiếu Nikola, Milton đã nói dối về gần như mọi mặt của doanh nghiệp này”, tài liệu của tòa án cho biết.
Năm 2015, Milton thành lập Nikola sau khi bán cổ phần của mình trong một công ty khác với giá 12 triệu USD. Mặc dù chưa có sản phẩm nào được bán ra thị trường, công ty xe tải điện này đã IPO vào mùa hè năm 2020. Trong những ngày đầu giao dịch, vốn hóa của công ty đã lên đến 30 tỷ USD, gần vượt qua một số hãng ô tô lâu đời như Ford Motor.
Trước đó, trong phiên tòa xét xử cựu sáng lập Trevor Milton, các công tố viên đã chiếu một đoạn video quảng cáo cho nguyên mẫu đầu tiên của chiếc xe điện. Họ chỉ ra rằng chiếc xe có thể lăn xuống một dốc ngắn nhờ trọng lực, nhưng đoạn clip đã được dàn dựng để tạo ra cảm giác như chiếc xe đang thực sự vận hành.
Video được phát ngay từ khi phiên tòa xử vụ Milton về gian lận chứng khoán bắt đầu, sau đó tiếp tục được phát cho các bồi thẩm viên tại tòa án liên bang Manhattan. Nhân chứng đầu tiên là một kỹ sư từng làm việc theo hợp đồng cho Nikola. Người này làm chứng rằng chiếc xe tải đã được kéo lên đỉnh một ngọn đồi và cho lao xuống bờ biển.
Lackey kể lại lời Milton nói: "Tôi chẳng quan tâm gì về môi trường. Tôi chỉ muốn kiếm tiền", và cho biết ý tưởng chế tạo chiếc xe tải đầu tiên của Nikola đến từ một kỹ sư khác chứ không phải Milton.
Anh nói: "Chiếc xe chưa hoàn thiện, vẫn còn bộ phận chưa lắp đặt và một số linh kiện không có sẵn. Tôi rất buồn và thất vọng vì ông Milton đã trình bày sai sự thật về công việc mà chúng tôi đã làm."
Vào năm 2020, Trevor Milton từ chức vị trí Chủ tịch của công ty mà ông thành lập vào năm 2014. Trước khi từ chức, ông đóng vai trò là gương mặt đại diện truyền thông cho công ty. Vị trí của Milton đã được Stephen Girsky, thành viên hội đồng quản trị, thay thế. Động thái cải tổ diễn ra sau khi startup Nikola vướng vào các tranh cãi liên quan đến hoạt động bán khống.
Nikola đã thu hút rất nhiều nguồn vốn đầu tư và phát hành cổ phiếu ra công chúng thành công dù chưa có sản phẩm thương mại, nhưng kỷ nguyên ‘bơm thổi’ đã khiến giới đầu tư bị lừa một cách trắng trợn. Theo The New York Times và WSJ
Vũ Anh
