Khởi kiện đòi chia lại đất đai và hủy sổ đỏ như thế nào?

1. Xác định nơi có thẩm quyền giải quyết đòi đất và yêu cầu huỷ sổ:

Bước đầu tiên để khởi kiện đòi chia lại đất và hủy sổ đỏ đó chính là người khởi kiện phải xác định được nơi có thẩm quyền giải quyết. Việc xác định đúng nơi có thẩm quyền giải quyết vụ khởi kiện đòi chia lại đất đai và hủy sổ đỏ sẽ giúp cho người khởi kiện không bị trả, chuyển đơn.

Mục 1 Phần 1 của Công văn 02/GĐ-TANDTC ngày 19/9/2016 của Tòa án nhân dân tối cao đã nêu rõ rằng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là quyết định hành chính và có thể là đối tượng để khởi kiện trong một vụ án hành chính theo quy định của Luật tố tụng hành chính 2015.

Căn cứ vào Điều 34 của Bộ luật tố tụng dân sự 2015, khi giải quyết các tranh chấp dân sự, Tòa án có quyền hủy bỏ quyết định cá nhân vi phạm pháp luật của các cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân có thẩm quyền, gây ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của bên liên quan trong các vụ việc dân sự mà Tòa án đang phải giải quyết.

Thẩm quyền của Tòa án ở trường hợp này sẽ được xác định theo các quy định tương ứng của Luật tố tụng hành chính liên quan đến thẩm quyền của Tòa án nhân dân cấp huyện và Tòa án nhân dân cấp tỉnh.

Theo quy định tại Điều 105 của Luật đất đai 2013 và Điều 37 của Nghị định 43/2014/NĐ-CP (được sửa đổi bởi khoản 23 Điều 2 Nghị định 01/2017/NĐ-CP), thì thẩm quyền giải quyết việc cấp, hủy sổ đỏ, sổ hồng sẽ thuộc về một trong những cơ quan sau đây:

- Văn phòng đăng ký đất đai hoặc Chi nhánh của văn phòng đăng ký đất đai. Theo khoản 1 Điều 1 của Thông tư liên tịch 15/2015/TTLT/BTNMT-BNV-BTC thì đây chính là đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở Tài nguyên và môi trường.

- Đối với các địa phương chưa có Văn phòng Đăng ký đất đai, Sở Tài nguyên và môi trường hoặc ủy ban nhân dân huyện sẽ có thẩm quyền trong việc giải quyết các vấn đề liên quan.

- Theo quy định tại khoản 3, khoản 4 Điều 32 của Luật Tố tụng hành chính 2015, trường hợp yêu cầu hủy quyết định hành chính của cơ quan trên ban hành, tòa án nhân dân cấp tỉnh sẽ có thẩm quyền trong việc giải quyết.

Như vậy, thẩm quyền giải quyết vụ án dân sự liên quan đến việc hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất (sổ đỏ) sẽ nằm trong trách nhiệm của Tòa án nhân dân cấp tỉnh tại nơi có đất, chứ không phải Tòa án cấp huyện tại nơi có đất.

2. Chuẩn bị hồ sơ:

– Đơn khởi kiện liên quan đến yêu cầu chia lại đất đai và hủy sổ đỏ. Lưu ý, đơn khởi kiện cần bao gồm các nội dung chính sau:

+ Ngày, tháng, năm làm đơn khởi kiện về việc yêu cầu chia lại đất đai và hủy sổ đỏ;

+ Tên Tòa án nhận đơn khởi kiện;

- Thông tin về người khởi kiện: tên, địa chỉ cư trú và làm việc, cũng nhưsố điện thoại, fax và địa chỉ thư điện tử (nếu có).

- Thông tin về người có quyền và lợi ích được bảo vệ: tên, địa chỉ cư trú và làm việc, cũng như số điện thoại liên hệ, fax và địa chỉ thư điện tử (nếu có).

- Thông tin cá nhân hoặc trụ sở của người bị kiện bao gồm tên, địa chỉ cư trú và làm việc, số điện thoại, số fax và địa chỉ thư điện tử (nếu có). Trong trường hợp không biết chính xác địa chỉ cư trú, làm việc hoặc trụ sở của người bị kiện, phải ghi rõ địa chỉ lưu trú, làm việc hoặc địa điểm trụ sở cuối cùng của người đó.

- Thông tin cá nhân hoặc trụ sở của người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan bao gồm tên, địa chỉ cư trú và làm việc, số điện thoại, số fax và địa chỉ thư điện tử (nếu có). Trong trường hợp không biết chính xác địa chỉ cư trú, làm việc hoặc trụ sở của những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, phải ghi rõ địa chỉ lưu trú, làm việc hoặc địa điểm trụ sở cuối cùng của họ.

+ Yêu cầu Tòa án chấm dứt việc sử dụng đất theo giấy chứng nhận;

+ Yêu cầu Tòa án đình chỉ việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo giấy chứng nhận;

+ Yêu cầu Tòa án yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường ghi hơn thửa đất tương ứng với yêu cầu chia lại đất.

++ Yêu cầu Tòa án chia lại đất.

+ Họ, tên, địa chỉ của người làm chứng (nếu có);

- Danh sách tài liệu và bằng chứng đính kèm theo đơn khởi kiện.

- Các bằng chứng về quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm (ví dụ như giấy chứng nhận sở hữu, biên bản đồng ý giải quyết hòa giải, giấy chứng minh nguồn gốc đất, giấy chứng minh quyền sử dụng đất không thuộc về người bị kiện,...).

- Hộ chiếu/căn cước công dân/giấy chứng minh thư nhân dân của người khởi kiện/người bị kiện.

Lưu ý, trong trường hợp người khởi kiện với yêu cầu chia lại đất đai và hủy sổ đỏ không thể nộp đầy đủ các tài liệu, chứng cứ liên quan theo đơn khởi kiện, họ sẽ phải giao nộp tài liệu, chứng cứ hiện có để chứng minh quyền, lợi ích hợp pháp của người khởi kiện bị xâm phạm.

3. Nộp hồ sơ:

Để động viên viết lại đoạn văn trong một cách tốt hơn, bạn có thể sử dụng cách sau đây:

3. Nộp hồ sơ:

Người khởi kiện hoặc người được ủy quyền nộp hồ sơ đã sẵn sàng đến cơ quan Tòa án nơi có thẩm quyền như được chỉ định ở trên. Người khởi kiện có thể chọn một trong các cách sau đây để nộp hồ sơ:

– Phương pháp 1: Trực tiếp nộp tại Tòa án;

- Phương thức thứ hai: Gửi tới Tòa án thông qua dịch vụ bưu chính;

- Phương thức thứ ba: Gửi trực tuyến qua Cổng thông tin điện tử của Tòa án (nếu có sẵn).

4. Thụ lý vụ án đòi đất và yêu cầu huỷ sổ:

- Ngay sau khi nhận đơn khởi kiện về yêu cầu chia lại đất đai và hủy sổ đỏ cùng các tài liệu, chứng cứ kèm theo, nếu phát hiện rằng vụ án nằm trong thẩm quyền của Tòa án, Thẩm phán phải ngay lập tức thông báo cho người khởi kiện về việc yêu cầu chia lại đất đai và hủy sổ đỏ, nhằm để họ đến Tòa án để thực hiện thủ tục nộp tiền tạm ứng chi phí xét xử trong trường hợp họ phải nộp tiền tạm ứng đó.

- Trong vòng 07 ngày kể từ ngày nhận được thông báo từ Tòa án về việc nộp tiền tạm ứng chi phí, người khởi kiện về yêu cầu chia lại đất đai và hủy sổ đỏ phải nộp tiền tạm ứng chi phí và đưa biên lai thu tiền tạm ứng chi phí cho Tòa án.

5. Thông báo về việc thụ lý vụ án và phân công thẩm phán:

- Khi người khởi kiện yêu cầu chia lại đất đai và hủy sổ đỏ, thẩm phán sẽ yêu cầu người khởi kiện nộp tiền tạm ứng phí án bằng biên lai cho Tòa án. Nếu người khởi kiện được miễn hoặc không phải nộp tiền tạm ứng phí án, thẩm phán sẽ tiếp nhận đơn kiện cùng tài liệu, chứng cứ kèm theo và tiến hành xem xét vụ án.

Trong vòng 03 ngày làm việc kể từ khi thẩm phán tiếp nhận vụ án, thẩm phán sẽ thông báo bằng văn bản đến nguyên đơn, bị đơn, cơ quan, tổ chức và cá nhân liên quan đến việc giải quyết vụ án. Thẩm phán sẽ cũng thông báo cùng Viện kiểm sát cùng cấp về việc Tòa án đã thụ lý vụ án.

- Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày thụ lý vụ án,

6. Hòa giải vụ án đòi đất và yêu cầu huỷ sổ:

Thẩm phán để giải quyết vụ án yêu cầu chia lại đất đai và hủy sổ đỏ.

- Bị đơn, những người liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ đã được Tòa án triệu tập hợp lệ lần thứ hai nhưng vẫn cố tình không tham gia;

- Đương sự không thể tham gia vào quá trình hòa giải do có lý do chính đáng.

– Một trong số các bên tranh chấp không đề xuất tiến hành quá trình giảng hòa.

7. Xét xử sơ thẩm:

- Nếu quá trình giảng hòa không thành công hoặc không được tiến hành, tòa án sẽ quyết định đưa vụ án về các vấn đề chia đất và hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đến phiên tòa xét xử.

- Văn bản quyết định đưa vụ án ra xét xử phải được chuyển đến các đương sự và Viện kiểm sát đồng cấp trong vòng 03 ngày làm việc, tính từ ngày ban hành quyết định.

- Phiên tòa sơ thẩm phải diễn ra đúng thời gian, địa điểm đã được chỉ định trong văn bản quyết định đưa vụ án ra xét xử hoặc trong thông báo tái mở phiên tòa nếu có sự hoãn lại.

 Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:

– Bộ Luật Tố tụng dân sự 2015;

– Công văn 02/GĐ-TANDTC ngày 19/9/2016 của Tòa án nhân dân tối cao.