Khán giả Việt và vấn đề tố đạo nhạc: Sự thật chưa được tiết lộ

Ca khúc Making My Way của Sơn Tùng đã bị Đen Vâu vượt mặt trên danh sách thịnh hành của YouTube. Sau gần 2 tuần, sức hút của bài hát đang giảm dần. Trong hai tuần qua, nhiều câu chuyện xoay quanh Sơn Tùng đã xảy ra, trong đó có việc ông trở thành đối tượng bị tố đạo nhạc - một vấn đề quen thuộc. Từ khóa "đạo nhạc" đã trở thành hot trend trong thời gian Making My Way gây sốt trên thị trường. Ngay sau khi ca khúc này được phát hành, nhiều khán giả đã tố cáo Sơn Tùng sao chép bản hit Unforgettable của French Montana và Swae Lee. Điều này không mới đối với Sơn Tùng, bởi vì ông luôn bị nghi ngờ về việc đạo nhạc mỗi khi tung ra một ca khúc mới.

Sơn Tùng là trung tâm của chủ đề đạo nhạc.

Mặc dù khán giả đã chỉ ra rằng Making My Way có dòng nhạc và nhạc cụ giống với Unforgettable, nhưng trong âm nhạc, dòng nhạc và nhạc cụ cơ bản để tạo nên đặc trưng của dòng nhạc đó (nhịp trống) là những gì mặc định phải có. Do đó, tất cả các nghệ sĩ trên thế giới đều tuân theo khuôn khổ chung khi chọn dòng nhạc cho ca khúc, và không thể gọi là đạo nhạc.

Making My Way của Sơn Tùng có những chi tiết riêng biệt, nằm trong sự sáng tạo của người phối khí và viết giai điệu. Tiếng synth của Making My Way khác với Unforgettable. Đoạn phát triển cuối bài của Making My Way cũng tạo nên chất riêng của ca khúc.

Thành công của Unforgettable, Despacito hay chính Hãy trao cho anh có thể trở thành nguồn cảm hứng cho Sơn Tùng sản xuất thêm một ca khúc màu sắc Reggaeton. Tuy nhiên, nhiều khán giả cho rằng Sơn Tùng đã đạo nhạc trong bài hát Making My Way mà chưa có bằng chứng rõ ràng để khẳng định sự vi phạm bản quyền.

Không chỉ riêng Sơn Tùng, nhiều ca sĩ và nhạc sĩ tại Việt Nam cũng đã từng phải đối mặt với nghi vấn đạo nhạc từ phía khán giả. Có những ca khúc bị tố có sự tương đồng với Making My Way - Thức Giấc của Da LAB, hay chỉ đơn giản là trùng vài nốt nhạc giữa Một ngàn nỗi đau của Văn Mai Hương và Hứa Kim Tuyền.

Ngay cả ở các thị trường lớn như Âu - Mỹ và Kpop, cũng có rất nhiều ca khúc bị nghi ngờ đạo nhạc mà không có tiêu chí cụ thể để xác định đâu là vi phạm bản quyền và đâu là sự trùng hợp tình cờ.

Hoàng Thùy Linh là một trong những nghệ sĩ tiên phong trong việc kết hợp âm nhạc dân gian và hiện đại. Tuy nhiên, cô không phải là người duy nhất làm được điều này. Gần đây, Hòa Minzy, Dương Hoàng Yến và Phương Mỹ Chi cũng đã thành công với những ca khúc pha trộn giữa hai thể loại âm nhạc này. Mặc dù nhiều người cho rằng Linh là người tiên phong, nhưng thực tế là ai đi trước đều có sự ảnh hưởng và ai đi sau cũng đều có thể thành công nếu có sự sáng tạo và nỗ lực.

Đây không chỉ là quan điểm cá nhân của một người, mà còn là một trào lưu lan truyền trên mạng xã hội. Tuy nhiên, đây là suy nghĩ của các fan hâm mộ cuồng nhiệt của một giọng ca nào đó, không liên quan gì đến Hoàng Thùy Linh. Thật sự, Hoàng Thùy Linh đã làm tiên phong trong việc kết hợp âm nhạc dân gian với nhiều yếu tố hiện đại để tạo nên những bản nhạc độc đáo tràn đầy sức sống trên thị trường âm nhạc Việt Nam. Tuy nhiên, nữ ca sĩ này không thể độc tôn trong thể loại âm nhạc đó.

Mỗi nghệ sĩ lại có cách khai thác âm nhạc dân gian theo cách riêng của mình. Hòa Minzy sử dụng âm hưởng chèo kết hợp cùng với bản phối điện tử. Phương Mỹ Chi lại sáng tạo ra một sự pha trộn phức tạp giữa nhạc Disco, ngũ cung và ca trù trong bài hát của mình. Dương Hoàng Yến đã sử dụng cách làm gần giống với của Hoàng Thùy Linh, nhưng vẫn có sự khác biệt riêng của mình như phần verse rap.

Âm nhạc là một dòng chảy liên tục. Việc lấy cảm hứng từ những người đi trước là điều bình thường.

Thị trường âm nhạc Việt Nam đã từng trải qua một làn sóng các bài hát retro với âm thanh đậm chất synth, bắt chước phong cách của The Weeknd. Điển hình cho những bài hát này có thể kể đến Don't Break My Heart (Binz), Ngôi sao cô đơn (Jack), Cơn đau (Wren Evans), và Beautiful Monster (SOOBIN).

Tuy nhiên, chính The Weeknd cũng đã từng tiết lộ rằng anh được truyền cảm hứng mạnh mẽ từ những bài hát Synth-wave, Synth-pop đã gây sốt toàn cầu vào thập niên 80, 90. The Weeknd sáng tác bài hát của mình dựa trên cảm hứng từ những giai điệu cũ, phối hợp với những yếu tố mới để tạo nên sản phẩm mang đậm chất cá nhân.

Việc "bắt chước" chỉ có thể xảy ra khi một bài hát sao chép toàn bộ ý tưởng về giai điệu, phối khí, thậm chí là ca từ. Tuy nhiên, trường hợp này không xảy ra với các ca sĩ Việt Nam bị tố bắt chước Hoàng Thùy Linh hay The Weeknd.

Nhạc Việt đang gặp khó trong việc sản xuất và quảng bá để có thể cạnh tranh với thị trường lớn. Tuy nhiên, trong hai năm qua, mạng xã hội và đặc biệt là TikTok đã giúp cho nhiều bản nhạc Việt được lan tỏa tới khán giả quốc tế. Ví dụ như bảnNhững Ngày Mưa Rơi của Vũ Cát Tường đã trở thành một hiện tượng trên TikTok và được nhiều người yêu thích. Bên cạnh đó, bản remixHai Phút Hơn của Pháo và KAIZ cũng đã trở thành một cơn sốt trong giới nghe nhạc EDM toàn cầu. Tuy nhiên, để đạt được thành công như vậy, nhiều đòi hỏi về chất lượng sản phẩm, quảng bá và phát triển của ngành âm nhạc Việt vẫn còn thái quá.

Gần đây, bài hát "See tình" của Hoàng Thùy Linh đã tạo nên cơn sốt trên TikTok và được nhiều tên tuổi lớn của nhiều lĩnh vực cover điệu nhảy. Tuy nhiên, nhiều người đã đặt ra câu hỏi rằng tại sao bài hát này chỉ gây được sự chú ý trên TikTok mà không thể trở thành một hit trên các bảng xếp hạng âm nhạc thế giới.

Điều tương tự cũng đã xảy ra với "Making My Way" của Sơn Tùng M-TP khi người ta đặt câu hỏi liệu bài hát này có đủ sức để được tiếp cận và sánh ngang với các ngôi sao quốc tế hay không.

Tuy nhiên, việc một ca sĩ hoặc một bài hát Việt Nam được đưa ra thị trường quốc tế là điều mà tất cả những người yêu nhạc và làm nhạc đều mong muốn. Nhưng thật sự, thị trường âm nhạc Việt Nam còn rất non trẻ và chúng ta vẫn cách xa các thị trường hàng đầu trên thế giới. Ngoài yếu tố tài năng và cá tính của nghệ sĩ, yếu tố tài chính cũng đóng một vai trò rất quan trọng trong việc xây dựng và phát triển ngành công nghiệp âm nhạc Việt Nam.

Nhóm nhạc BTS và BlackPink đã đạt được thành công lớn, trở thành nguồn cảm hứng cho các nghệ sĩ Việt muốn tìm đường đến thị trường Âu-Mỹ. Tuy nhiên, sự khác biệt rõ rệt giữa thị trường Kpop và Vpop. Kpop là một thị trường âm nhạc lớn, đã có những tên tuổi vang danh đến Mỹ trước khi BTS nổi tiếng. Sản phẩm âm nhạc của BTS và BlackPink đã thu hút hàng trăm triệu lượt xem trên YouTube khi hoạt động tại Hàn Quốc. Sau đằng sau họ là những công ty định giá tỷ USD.

Trong khi đó, thị trường âm nhạc Việt Nam vẫn còn rất trẻ. Hoàng Thùy Linh và Sơn Tùng cũng chỉ có ê-kíp vừa đủ sức mạnh. Với họ, điều quan trọng là giữ vững vị trí với khán giả Việt Nam và tìm ra cách thức phù hợp để giúp nhạc Việt Nam tiến ra thế giới. Ví dụ, Sơn Tùng đã hợp tác với Snoop Dogg để "bám sóng" ra nước ngoài.

So sánh các ca sĩ Việt Nam với tiêu chuẩn quốc tế tương tự như so sánh phim của Trấn Thành với Hollywood hoặc so sánh một trận đấu bóng đá ở V.League với Premier League của Anh. Nói chung, thị trường âm nhạc Việt Nam vẫn còn non trẻ và chịu sự ảnh hưởng rất lớn của yếu tố kinh tế và đầu tư để sản xuất ra sản phẩm đạt tiêu chuẩn hàng đầu.

Thị trường nhạc Việt đang phát triển đáng kể. Các đội ngũ sản xuất âm nhạc ngày càng chuyên nghiệp hơn, với quy trình sản xuất âm nhạc được nâng cao chất lượng, đặc biệt là ở khâu mixing và mastering. Đây là một điểm nhấn quan trọng giúp nhạc Việt tiếp cận với âm nhạc quốc tế và đồng thời tạo ra những sản phẩm âm nhạc độc đáo, không bị đạo nhạc.

Ngoài ra, nhiều producer Việt đã khéo léo pha trộn giữa âm nhạc quốc tế và những nét truyền thống nhạc Việt để tạo nên những bản hit đình đám như của Hoàng Thùy Linh. Sơn Tùng M-TP cũng đã dám thử sức với việc hát tiếng Anh trong các ca khúc của mình, mặc dù vẫn còn một số trở ngại cần vượt qua.

Tổng thể, thị trường nhạc Việt đang có nhiều tiềm năng để phát triển và định hình lại vị thế của mình trên thị trường âm nhạc quốc tế.

Giai điệu của bài hát See tình, Ngẫu hứng, Ngây thơ đã được đánh giá là tầm cao mới của âm nhạc Việt Nam, được khán giả quốc tế đón nhận. Tuy nhiên, nổi tiếng chỉ xảy ra ở một đoạn nhạc không phải là đủ để chứng tỏ sự phát triển của ngành âm nhạc Việt Nam. Cần thêm rất nhiều thời gian để một ca sĩ thật sự vươn ra biển lớn và đưa âm nhạc Việt Nam đến với các đối tác và thị trường quốc tế.