Showbiz Việt đang trở lại giai đoạn phát triển mạnh mẽ với hàng loạt cuộc thi tài năng trên truyền hình, bao gồm những thương hiệu nổi tiếng như The Face Vietnam, Rap Việt, The New Mentor... Những chương trình này không chỉ được khán giả ưa thích vì chất lượng chuyên môn mà còn vì những tình huống gây tranh cãi giữa giám khảo, thí sinh và ban tổ chức.
Một ví dụ điển hình gần đây là cuộc tranh luận căng thẳng trong chung kết The Face Vietnam 2023, khi kết quả của cuộc thi gây tranh cãi trên mạng xã hội. Nhiều người nghi ngờ rằng ban tổ chức đã sắp đặt trước đó người chiến thắng sau khi stylist Lê Minh Ngọc đăng lên mạng xã hội chúc mừng HLV Anh Thư và học trò Tú Anh chỉ 45 phút trước khi chương trình công bố kết quả. Câu chuyện căng thẳng trong The Face Vietnam 2023 tiếp tục kéo dài khi huấn luyện viên liên tục đăng các bài viết có ý chỉ, chỉ trích lẫn nhau trên mạng xã hội và trong các sự kiện.
"Gameshow mà không drama như món ăn thiếu gia vị"
Những câu nói tương tự đã trở thành định kiến cho khán giả theo dõi chương trình truyền hình thực tế. Người ta đã quen với sự ồn ào bên lề trong gameshow như một thứ gia vị, làm cho chương trình thêm hấp dẫn. Các giám khảo và huấn luyện viên thường "cà khịa" nhau trên sóng để tạo sự chú ý và nói đến cuộc thi hàng loạt. Khi chương trình lên sóng, việc theo dõi và ủng hộ cho thí sinh xứng đáng chỉ là phần phụ, khán giả chủ yếu mong chờ drama của các khách mời nổi tiếng, xem hôm nay ai đối đầu với ai, ai đứng ra vấn đề.Ngay từ tập đầu tiên của The Face Vietnam 2023, drama đã trở thành yếu tố không thể thiếu. Netizen đã bị cuốn vào cuộc tranh cãi giữa 4 huấn luyện viên liên quan đến vấn đề ai nên đứng giữa khi quay hình hiệu.
Khúc mắc ban đầu nhỏ nhặt này đã trở thành cuộc tranh cãi không khoan nhượng giữa hai phe. Siêu mẫu Anh Thư thậm chí đã đánh ghen hai đồng nghiệp trên sóng truyền hình: "Cuối cùng, tôi muốn nhắn nhủ Kỳ Duyên - Minh Triệu rằng thế hệ chúng tôi, bao gồm cả Vũ Thu Phương, tôn trọng trật tự rõ ràng. Hai em nên xem xét lại. Nếu cứ tiếp tục như vậy, điều đó sẽ ảnh hưởng xấu đến thí sinh. Nếu tôi thắng vòng đấu đó, thì các em sẽ rất loại trừ".
Vũ Thu Phương đã thẳng thắn bày tỏ tình cảm với cựu học trò (Minh Triệu) và người cùng vùng miền (Kỳ Duyên) đã bị nứt gãy ngay sau buổi ghi hình. Đặc biệt, những hành động la hét, chỉ trích ồn ào của huấn luyện viên nữ này được cho là không tự nhiên, ép buộc, đã khiến khán giả có nhiều câu hỏi: "Có cần phải như vậy không?".
Không riêng chương trình The Face Việt Nam, nhiều chương trình gameshow trong nước cũng không tránh khỏi "cuộc chạy đua tranh cãi" để thu hút người xem. Một ví dụ gần đây là chương trình thực tế The Next Gentleman của Hương Giang và Dược Sĩ Tiến, trong đó khán giả đã chứng kiến những cuộc đấu khẩu căng thẳng giữa hai siêu mẫu cá tính Hà Anh - Xuân Lan. Từ buổi ghi hình cho đến buổi họp báo, thậm chí trong những cuộc phỏng vấn bên lề, không ai chịu nhường ai, và chưa có dấu hiệu hòa giải trong tương lai. Kết quả là chương trình không để lại ấn tượng về những điều tốt đẹp, những tài năng đóng góp, hay những bài học nào, mà chỉ gắn kết hình ảnh của hai siêu mẫu và ngành người mẫu nói chung bị ảnh hưởng không nhỏ trong con mắt của khán giả.
Bên cạnh cuộc thi The New Mentor 2023 vừa lên sóng, dư luận đã lan truyền nhanh chóng về những vụ lùm xùm xung quanh đội ngũ huấn luyện viên (super mentor) gồm Thanh Hằng, Hồ Ngọc Hà, Hương Giang và Lan Khuê. Đoạn video hé lộ từ ban tổ chức tập trung vào những cuộc tranh giành giữa các huấn luyện viên, với mức "cạch mặt" nhau khiến mọi người bất ngờ. Thậm chí, trên mạng xã hội, còn lan truyền thông tin về việc mối quan hệ giữa Hồ Ngọc Hà và Hương Giang đã sụp đổ, thậm chí trước khi chương trình ra mắt. Trong khi Hồ Ngọc Hà tỏ ra ngạc nhiên và không hiểu vì sao có tin đồn đó, Hương Giang khẳng định rằng: "Giang vẫn vậy, còn người khác thì Giang không biết!".
Khi khán giả có quyền lên tiếng, quyết định số phận các gameshow
Các vụ lùm xùm xung quanh cuộc thi có thể làm tăng tính hấp dẫn và thu hút khán giả đối với chương trình truyền hình, nhưng việc tạo ra sự cạnh tranh không kiểm soát hoặc drama thực không chỉ khiến khán giả cảm thấy mệt mỏi, mà còn có thể khiến họ lạnh lùng và chán chường với chương trình và các nghệ sĩ liên quan. Dù rằng, các cuộc thi tài năng thường đi kèm với những cuộc tranh luận và cạnh tranh là điều hiển nhiên. Tuy nhiên, với một chương trình truyền hình, quyền tạo ra những trải nghiệm cho khán giả nằm trong tay của ban tổ chức. Vì vậy, khán giả hoàn toàn có thể thay đổi những điều mà họ cảm thấy chưa hài lòng.Nhìn sang quốc tế, nhiều chương trình thực tế và gameshow trước đây đã bị chính quyền kiểm duyệt vì quá lố lăng, gây ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội. Vào cuối năm 2021, Cục Phát thanh Truyền hình Trung Quốc đã thông báo việc tăng cường quản lý các chương trình giải trí. Quốc gia này đã cấm sóng nhiều cuộc thi có tính chất đối đầu, dễ tạo ra những cuộc tranh cãi và thay vào đó, khuyến khích các nhà đài tập trung vào việc quảng bá mạnh mẽ văn hóa truyền thống.
Ở phương Tây, đã có nhiều ý kiến chỉ trích các gameshow với cách thu hút khán giả bằng việc lăng mạ, xúc phạm những người tham gia. Như Huffington Post của Mỹ đã viết: "Một số chương trình truyền hình thực tế có thể được coi là 'sự thiếu đạo đức truyền hình', vì việc lợi dụng lăng mạ người khác đã trở thành điểm thu hút hấp dẫn của chúng".
Có khó để kiểm soát cảm xúc và ứng xử văn minh?
Trong thực tế, chỉ cần vi phạm một lỗi duy nhất, thậm chí là vô tình, các nghệ sĩ đã có thể bị công kích và chỉ trích không ngừng. Dù chỉ đơn giản là một phát ngôn không thể lòng đám đông, một người có thể phải chịu hàng ngàn anti-fan và số lượng này vẫn tiếp tục gia tăng. Vì vậy, người nổi tiếng càng phải giữ bình tĩnh khi xuất hiện trên sóng truyền hình, dù có tình cờ hay cố ý gây chú ý.Ngoài ra, những người có tên tuổi trong ngành nghề càng cần trở thành một tấm gương cho các thế hệ sau, đặc biệt là các thí sinh tham gia cuộc thi. Trở lại cuộc thi The Face Vietnam 2023, Vũ Thu Phương đang mất điểm trong lòng khán giả khi không chỉ chửi bới Minh Triệu - Kỳ Duyên một cách vô lý suốt cả mùa thi, mà còn gieo rắc mất hứng và sự không thoải mái đến sân khấu trực tiếp.
Sau chung kết, siêu mẫu tiếp tục phản đối kết quả, ra về sớm không chụp ảnh cùng đồng nghiệp, tỏ ý nghi ngờ có sự không minh bạch khiến Anh Thư bức xúc, cảm thấy bị xúc phạm. Cô công khai chỉ trích thí sinh đội đối thủ trên sóng đêm Chung kết đến mức bị đánh giá là quá tò mò. Vũ Thu Phương gây chú ý với drama vượt ra ngoài phạm vi của chương trình, khiến cho cái tên xứng đáng được chú ý nhất là học trò Xuân Hạnh nay cũng chìm trong những cuộc tranh cãi xung quanh.
Khán giả hẳn còn nhớ cuộc xô xát nổi tiếng giữa Minh Hằng và 2 đàn chị nổi tiếng trong lịch sử gameshow. Nếu năm đó, Minh Hằng nhấc điện thoại gọi cho Hồ Ngọc Hà để làm rõ tin đồn chèn ép thì đến nay quan hệ giữa cả 2 đã thay đổi. Chính "nữ hoàng giải trí" gần đây mới lên tiếng khẳng định cô không bao giờ có hành động giống với ai. Và nếu vào năm 2018, Minh Hằng gặp Thanh Hằng để bày tỏ nỗi lòng, không hoài nghi đàn chị gian lận, có lẽ cả 2 vẫn giữ mối quan hệ thân thiết trên mọi phương diện.
Quay trở lại các chương trình này, cả giám khảo và thí sinh đều không hưởng lợi gì từ những cuộc tranh cãi ồn ào này. Một số khán giả còn cho rằng sự cư xử thiếu chuyên nghiệp của huấn luyện viên đã làm mất đi lòng tôn trọng công chúng dành cho nghề nghiệp này.
Drama chỉ nên được coi là một phần tăng thêm hấp dẫn, không bao giờ là trọng tâm của những gameshow. Thủ đoạn luôn có mặt con dao hai lưỡi, nếu sử dụng đúng mức thì có thể hấp dẫn khán giả, nhưng nếu quá mức có thể gây phản cảm và cần phải bị lên án. Các gameshow truyền hình vốn dĩ là các chương trình giải trí và văn hóa, do đó cần phải được thực hiện một cách tinh túy và tế nhị.