Gợi ý thực đơn ăn dặm siêu thú vị cho bé yêu

Theo TS.BS Phan Bích Nga, Giám đốc Trung tâm tư vấn dinh dưỡng trẻ em tại Viện Dinh dưỡng Quốc gia, đề nghị bắt đầu cho trẻ ăn dặm khi tròn 6 tháng tuổi do sữa mẹ không cung cấp đủ năng lượng cho sự phát triển của trẻ.

Cần tuân thủ một số nguyên tắc sau khi cho trẻ ăn dặm:

- Hãy khai thác các nguồn thực phẩm có sẵn trong khu vực để đảm bảo an toàn thực phẩm, đồng thời lựa chọn rau củ theo mùa.

- Nấu ăn nhẹ, dễ tiêu hóa, phù hợp với khẩu vị của trẻ.

- Trẻ dưới 1 tuổi không nên được cho gia vị mắm muối vào thực phẩm, do có thể gây ảnh hưởng đến chức năng thận của trẻ.

- Nên cho trẻ ăn từ mỏng đến đặc, từ ít đến nhiều, để trẻ dần quen với thực phẩm mới. Số lượng và thực phẩm tăng dần theo tuổi của trẻ.

- Nâng cao hương vị và sức hấp dẫn của thực phẩm bằng cách thêm vào đó các nguyên liệu tạo nên màu sắc và mùi thơm hấp dẫn, đồng thời cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng.

- Bổ sung thêm dầu, mỡ, hoặc hạt vừng, lạc (mè, đậu phộng) để bổ sung năng lượng và giúp trẻ phát triển nhanh chóng.

Trẻ cần bắt đầu ăn dặm ngay khi tròn 6 tháng tuổi.

Không nên cho trẻ ăn bánh ăn dặm hoặc uống nước ngọt trước bữa ăn, vì điều này có thể làm trẻ mất hứng ăn, từ chối bữa hoặc ăn ít hơn trong bữa.

- Dinh dưỡng từ chất đạm (protein): thịt, cá, trứng.

- Dinh dưỡng từ chất béo: dầu, bơ, sữa, kem.

- Dinh dưỡng từ các loại tinh bột: gạo, khoai tây, bắp, mì.

- Dinh dưỡng từ các loại rau quả: cà rốt, bí ngòi, bơ, chuối, táo, lê.

- Nhóm tinh bột: Lựa chọn gạo tẻ, gạo tám mới, tránh trộn gạo nếp (gây khó tiêu vì chứa gluten), hạt sen và đậu xanh (gây cảm giác ngán, khó tiêu).

- Nhóm chất đạm: Thịt, cá, trứng sữa, cua, tôm… là các nguồn thực phẩm giàu chất đạm. Khi bắt đầu bổ sung ăn, nên sử dụng thịt nạc (lợn, gà), lòng đỏ trứng gà giàu chất đạm, béo, dễ tiêu. Từ tháng thứ 7 trở đi, có thể bổ sung thịt bò, cá, tôm, cua…. Tháng thứ 8 trở đi, trẻ cần có chế độ ăn đa dạng hơn.

- Nhóm các loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất bao gồm cà rốt, củ cải, rau ngót, rau dền, chuối, cam, đu đủ...

- Trẻ cần được cung cấp cả dầu thực vật và mỡ động vật như mỡ gà, mỡ lợn... với tỷ lệ tốt nhất là tỷ lệ 1:1 (người trưởng thành là 2:1). Nên cung cấp đa dạng các loại dầu thực vật như dầu đậu nành, dầu mè, dầu ôliu... Tránh cho trẻ ăn quá nhiều dầu gấc để tránh gây vàng da do caroten thừa. Đặc biệt, cần lưu ý đảm bảo trẻ ăn đủ lượng dầu/mỡ thích hợp trong các bữa ăn. Khi bắt đầu bổ sung ăn, mỗi bữa cần cung cấp 2,5 ml dầu/mỡ, từ 8 tháng trở lên là 5 ml, gần 1 tuổi trở lên là 7,5-10 ml/bữa theo nguyên tắc một bữa có dầu, một bữa có mỡ.

Cách chuẩn bị bữa ăn dặm cho bé

Bước 1: Rửa sạch và để ráo các loại thịt, cá, tôm...

Bước 2: Nếu các loại thực phẩm được bảo quản trong ngăn đá, hãy rã đông hoàn toàn trước khi sử dụng và chú ý rã đông đúng cách.

Bước 3: Hấp trước khi băm hoặc xay nhuyễn.

Rau củ: Lựa chọn rau củ tươi sạch và ngâm vào nước muối. Sau khi đã chuẩn bị sạch sẽ và cắt nhỏ, hấp chín, xay hoặc băm nhỏ.

Chế biến: Đun nấu đủ lượng nước và bột/gạo trong chiếc xoong hoặc nồi cho đến khi chín. Hãy nhớ khuấy đều để tránh bột vón và cháy cháy. Thêm trứng đã đánh tan hoặc thịt, cá, tôm đã được băm nhỏ vào nồi bột/cháo. Đun sôi bột trong khoảng 5 - 7 phút, sau đó thêm rau xanh và một ít dầu ăn. Khi bột sôi trở lại, đổ bột ra tô, để nguội ấm rồi cho bé ăn.

Hoặc, bạn có thể trộn thịt, cá, tôm... với một chất lỏng và bột rồi đặt lên bếp nấu. Hãy đun sôi trong khoảng 5-7 phút, sau đó thêm rau củ và dầu ăn, tiếp tục đun cho bột sữa sôi lại. Khi bột đã chín, bạn có thể nhận ra qua cách nó rơi từ xửng hoặc nồi. Hãy để bát nguội và sau đó cho bé ăn.

Nên bắt đầu tập cho bé ăn dặm bằng những loại thực phẩm có vị giống sữa mẹ như táo, chuối...

Ngoài việc nấu bột, ta có thể nấu cháo và dùng máy xay sinh tố để xay nhuyễn thức ăn cho trẻ. Tuy nhiên, khi trẻ đạt 12 tháng tuổi, rất cần thiết phải cho trẻ ăn cháo hạt, cơm nát, mỳ, bún, phở và các loại thực phẩm khác. Không nên lạm dụng máy xay sinh tố, vì điều này có thể khiến trẻ lười nhai và gây biếng ăn.

Trẻ 7-8 tháng tuổi: Khi bắt đầu cho bé ăn thực phẩm bổ sung, hãy tăng dần số lượng và độ đặc của bữa ăn. Ban đầu, cho bé ăn 2-3 thìa bột mỗi lần, mỗi ngày cho bé ăn từ 2-3 bữa. Thời gian làm quen này không nên kéo dài quá 2 tuần.

Khi bé đã quen với thực phẩm mới, có thể tăng dần lượng bột từ 2-3 bữa một ngày (mỗi bữa từ 1/2 - 2/3 bát ăn cơm).

Trẻ cần được cho uống nước ép từ các loại trái cây như cam, bưởi, đu đủ và được tiếp sữa mẹ theo nhu cầu. Nếu trẻ không thể bú mẹ, cần đảm bảo cho trẻ uống khoảng 600-700ml sữa/ngày (bao gồm sữa công thức, sữa chua, pho mai...).

Trong thực đơn hàng ngày, cần đảm bảo cung cấp lượng đạm từ 10 - 15g, bột gạo từ 40 - 80g, và rau xanh từ 25g. Mẹ có thể tham khảo một số thực đơn cho trẻ như: Cháo tim gà, rau cải, bí xanh nghiền; cháo cá thịt trắng và cà rốt; cháo thịt gà bí đỏ...

Trẻ 9 - 10 tháng tuổi: Trẻ nên ăn 3 bữa bột đặc/ngày, mỗi bữa từ 3/4 đến miệng bát. Trẻ cần được bú mẹ theo nhu cầu. Trẻ không được bú mẹ cần uống thêm 500 - 600ml sữa/ngày (bao gồm sữa công thức, sữa chua, pho mai…).

Ở giai đoạn này, hầu hết các loại thực phẩm bé đều có thể ăn. Hầu hết các bé cũng đã mọc 2 - 4 răng sữa và có thể nhai, gặm những loại thực phẩm mềm. Một số thực đơn ăn dặm cho bé ở giai đoạn này có thể tham khảo: cháo trứng gà khoai lang, cháo tôm mướp, cháo thịt bò cải thảo…

Trẻ 11 - 12 tháng tuổi: Ở giai đoạn này, bé đã có khả năng nhai và không cần nghiền thức ăn thành nhuyễn nữa. Việc đa dạng hóa chế độ ăn sẽ giúp bé cung cấp dưỡng chất tốt hơn. Cần cho trẻ ăn 3 bữa bột đặc/ngày, mỗi bữa từ 3/4 đến miếng bát. Cho trẻ được bú mẹ theo nhu cầu. Đối với trẻ không được bú mẹ do lý do nào đó, cần bổ sung thêm 500 - 600ml sữa/ngày (bao gồm sữa công thức, sữa chua, phô mai…).