Cuộc phiên tòa 'ảo' nhưng bản án thực sự trong giới showbiz!

Tiếng tăm mang lại nhiều đặc quyền: thu nhập cao, ảnh hưởng lớn và tình yêu của khán giả. Đối với nghệ sĩ, thành công và danh tiếng như hũ mật đầy cám dỗ nhưng con đường dẫn đến nó lại chẳng trải hoa hồng. Chưa kể đến áp lực từ sự cạnh tranh gay gắt và tốc độ đào thải chóng mặt trong ngành công nghiệp giải trí, khi khoác lên mình danh xưng "người của công chúng", các nghệ sĩ nghiễm nhiên trở thành tâm điểm với đám đông. Tin đồn vô căn cứ, sự chê bai, miệt thị, công kích cá nhân đôi khi lại chính là chất độc mạnh nhất bởi nó từ từ ngấm sâu và hủy hoại tinh thần con người.

Năm 2017, Kim Jonghyun (SHINee) tự vẫn khi mới 27 tuổi và sự nghiệp đang thăng hoa. Năm 2018, tài tử Jun Tae Soo qua đời ở tuổi 33. Năm 2019, 2 nữ thần tượng nổi tiếng nhất nhì làng nhạc Hàn Quốc Sulli - Goo Hara và nam diễn viên Cha In Ha tự tử. Giữa năm 2023, nam idol Moonbin (ASTRO) và ca sĩ Choi Bong Sung qua đời. Và chỉ 3 ngày trước khi năm 2023 kết thúc, "Ảnh đế" Lee Sun Kyun bị phát hiện tự vẫn sau bê bối ma tuý. Có thể nói rằng, chưa làng giải trí nào lại có tỷ lệ tự tử cao như showbiz Hàn, bởi bắt đầu từ năm 2005 cho đến nay, gần như năm nào công chúng cũng phải chứng kiến ít nhất một nghệ sĩ Kbiz ra đi. Ngọn nguồn chung dẫn đến những tấn bi kịch này chính là "Áp lực dư luận". "Tự tử à? Thật là ích kỷ", những bình luận chỉ trích vô cảm như vậy vẫn tràn ngập khắp mạng xã hội Hàn Quốc sau khi Lee Sun Kyun qua đời.

Trong ngành giải trí Hàn Quốc, tiêu chuẩn về tài năng, ngoại hình và tính cách của các ngôi sao đều phản ánh thước đo của xã hội. Đôi khi, người ta thấy các ngôi sao Kpop đình đám như BLACKPINK, BTS và các diễn viên quyền lực như Jeon Ji Hyun, Song Hye Kyo, Hyun Bin... đều thiết lập tiêu chuẩn về vẻ đẹp, tài năng và danh tiếng không chỉ cho thế hệ trẻ sau này mà còn ảnh hưởng đến khán giả rộng lớn. Tuy nhiên, những siêu sao này cũng đã được các công ty giải trí, nhà sản xuất và quản lý lớn dẫn dắt, chỉ dẫn sau khi trải qua quá trình lựa chọn kỹ lưỡng từ kinh nghiệm và phản hồi của khán giả.

Trong thập kỷ vừa qua, những tiêu chuẩn này dần trở nên mơ hồ. Ở thời kỳ mà mọi thứ đều cần phải xuất sắc, đẹp đẽ và phải là mới lạ đến mức "nghìn năm có một", khán giả dần trở nên khó đoán hơn, khó tính hơn. Chưa kể, sự phát triển chóng mặt của công nghệ thông tin và sự thuận tiện trong môi trường mạng xã hội, nghệ sĩ đều phải vắt kiệt công sức mỗi ngày để mang đến nội dung mới lạ, hình ảnh mới mẻ phục vụ công chúng, đồng thời cạnh tranh với hàng trăm đối thủ và khối thông tin khổng lồ. Dần dà, bộ phận không nhỏ khán giả cũng giữ thái độ bàng quan trước mọi tình huống, kể cả tích cực hay tiêu cực. Nỗ lực 5-10 năm đổi lấy sự vô cảm và khắt khe, khó ai có thể bám trụ trong showbiz mà không bị ảnh hưởng tâm lý.

"Họ nói với tôi: Em sinh ra đã xinh đẹp rồi. Em không cần biết gì hết. Cứ ngồi giữa những người này và mua vui cho họ thôi, rồi họ sẽ thích", câu nói này ám ảnh cả tuổi thơ, tuổi trẻ và đến tận phút cuối đời Sulli. Có tài năng, có nhan sắc, tuổi trẻ, đam mê với nghề và may mắn sở hữu bàn đạp để được công chúng biết tới. Người ta không tiếc những lời khen có cánh dành cho một ngôi sao và gọi thần tượng bằng danh xưng đầy âu yếm. Thành công tưởng như đã ở ngay trước mắt cho đến khi sự chú ý của công chúng lớn dần. Một tin nhắn cũ thời còn nông nổi, một tấm ảnh thời còn dậy thì, lời nói vô tư trong một buổi chuyện trò thân mật bất ngờ được chia sẻ lại với những bình luận đầy mỉa mai: "Hóa ra nó cũng chẳng ra gì".

Chỉ sau một đêm, tên tuổi của họ bị lan truyền trên mạng xã hội, kèm theo những bình luận tiêu cực không ngừng. Họ bị hàng ngàn người chế nhạo. Đám đông hung hăng điên cuồng săn lùng mọi thông tin và hình ảnh về họ. Niềm vui từ sự nổi tiếng bỗng chốc biến thành những tràng cười dè dặt như một cơn ác mộng, chỉ còn lại họ một mình trong bóng tối với cảm xúc mơ hồ.

Điều đó không phải là tình huống xa lạ mà là sự thật mà chúng ta đã chứng kiến không ít lần trong ngành giải trí Hàn Quốc. Đặc biệt, khi phải đối mặt với cộng đồng mạng Hàn Quốc - nơi nổi tiếng với sự tàn nhẫn, sẵn sàng dùng lời lẽ tàn nhẫn nhất đối với nhân vật chính của các vụ bê bối, các nghệ sĩ chịu áp lực tới mức ám ảnh. Những vụ tự tử liên tiếp hàng năm và việc sa thải các idol tiềm năng là minh chứng rõ ràng cho sự độc hại của mạng xã hội và làng giải trí khắc nghiệt trong các bộ phim như Celebrity và Mask Girl không phải là ảo.

Vì tiếc nuối, vì sợ mất đi những gì mình có, sợ nỗ lực kéo dài cả tuổi trẻ tan thành bọt biển nên nhiều nghệ sĩ cứ thế thuận theo công chúng. Nhiều người đủ bản lĩnh để giữ được cái tôi nhưng mang theo thân mình đầy vết thương tâm lý, không ít người lại lao vào guồng quay "tiêu chuẩn ngôi sao" như thiêu thân và đánh mất chính mình.

Jonghyun (SHINee) - một tài năng hiếm có trong Kpop nhưng lại tự vẫn khi mới 27 tuổi vì áp lực khi làm thần tượng. Anh ra mắt khi còn rất trẻ và cống hiến gần 10 năm cho làng nhạc Hàn Quốc.

Trong làng giải trí Hàn Quốc, có hàng chục nhóm nhạc và hàng trăm tài năng mới xuất hiện, cùng với hàng chục bộ phim được công chiếu mỗi năm. Tuy nhiên, chỉ có rất ít nghệ sĩ và sản phẩm nghệ thuật được công chúng biết đến và yêu mến. Một khi trở thành ngôi sao, họ sẽ là chủ nhân của trò chơi, nhưng đồng thời cũng trở thành mục tiêu của mọi sự chú ý. Sự chú ý biến thành sự tò mò và buộc họ phải tiết lộ những thông tin cá nhân một cách dễ dàng.

Dù là trên mạng hay ngoài đời, người nổi tiếng luôn có khả năng bị người lạ theo dõi. Họ có thể ẩn mình dưới một chiếc avatar ẩn danh, hoặc có thể là bất cứ người nào đi ngang qua, hoặc thậm chí từ xa với một chiếc điện thoại trong chế độ quay video. Kết quả là, hình ảnh nhạy cảm của ngôi sao đình đám nào đó sẽ tràn lan trên mạng, mà ít ai quan tâm đến quyền riêng tư của họ.

Không thể phủ nhận việc việc đặt tiêu chuẩn đánh giá nhân cách của người nổi tiếng và đời tư là rất quan trọng để loại bỏ những cá nhân tiêu cực trong ngành nghệ thuật, tránh ảnh hưởng xấu đến công chúng và đặc biệt là đối với khán giả trẻ. Tuy nhiên, không ít khán giả lẫn lẫn giữa cuộc sống riêng tư và sự nghiệp của ngôi sao.

Jennie (BLACKPINK) đã phải đối mặt với rất nhiều chỉ trích khi tham gia bộ phim đầu tay The Idol. Người ta chỉ trích nội dung phim không đạt yêu cầu của khán giả, và còn mỉa mai về nhân cách của cô, cho rằng "người có tính cách tồi tệ như vậy mới đóng một bộ phim như thế". Công chúng thích thấy hình ảnh ngọt ngào của Jennie nên việc cô tham gia một vai diễn mạo hiểm trở thành điều không thể chấp nhận được. Lúc đó, cá tính của một con người không còn là chuyện riêng tư nữa mà trở thành một "sản phẩm" phải đáp ứng nhu cầu của công chúng.

Jennie là một trong những ví dụ điển hình về ngôi sao bị "cấm" trong ngành giải trí Hàn Quốc. Cô được đánh giá cao ngay từ trước khi ra mắt, với tài năng, nhan sắc và bản lĩnh đủ để đáp ứng kỳ vọng của công chúng. Tuy nhiên, vì sức khỏe kém hơn so với các thành viên khác trong nhóm Blackpink, Jennie đã trở thành nạn nhân của sự chỉ trích từ cộng đồng mạng toàn cầu. Mọi cử chỉ, thái độ hay nụ cười của cô đều bị phê phán, thậm chí rất tệ đến mức mọi thứ mà cô làm đều bị chỉ trích. Sulli từng nói, "Làm thần tượng Kpop là điều tệ nhất. Mọi người không coi người nổi tiếng là con người". Trong ngành giải trí khắc nghiệt nhưng mang lại danh vọng và giàu sang nhanh chóng, tiêu chuẩn là một yếu tố quan trọng. Tuy nhiên, buộc nghệ sĩ phải tuân theo hàng trăm quy tắc và ý kiến của hàng triệu người mà không được nghỉ ngơi cả đời thì thật sự là không công bằng.

Đằng sau nụ cười của những người nghệ sĩ có hình ảnh tươi sáng, tích cực như cố idol kiêm diễn viên Moonbin (ASTRO) lại là nỗi đau tâm lý.

Theo một nghiên cứu của Đại học Cambridge, chịu đựng sự bắt nạt trên mạng trong thời gian dài gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tinh thần. Nạn nhân có thể trải qua cảm giác rằng cộng đồng của chính họ không chấp nhận con người họ, từ đó thấy cô độc và có xu hướng tách mình khỏi xã hội. Lâu dần, điều này dẫn đến sự tự ti, và nặng hơn là trầm cảm.

Khi mạng xã hội đem đến không gian biểu đạt tự do mà không cần phải tiết lộ danh tính, vấn đề bắt nạt trở nên đáng lo ngại hơn bao giờ hết. Đối mặt trực tiếp với những cuộc tấn công liên tục trong thời gian dài, không phải ai cũng có thể giữ được tinh thần bình tĩnh và giữ vững "lớp áo giáp" của mình.

Những lời lăng mạ không thể làm cho con người ngã ngũ ngay lập tức nhưng chúng sẽ ảnh hưởng như một lớp axit ăn mòn tâm hồn từ bên trong. Chúng ta đã chứng kiến không ít những trường hợp không thể thoát khỏi vết thương tâm hồn. Có những tài năng trẻ đã từ bỏ ước mơ nghệ thuật để trốn tránh sự áp đặt, thậm chí có ngôi sao hàng đầu buông xuôi cả cuộc đời vì ám ảnh tâm lý nặng nề. Liệu môi trường độc hại này có phải là kết quả của việc công chúng đặt ra tiêu chuẩn quá cao mà không xem xét đa chiều? Liệu trước ý kiến công chúng, họ chỉ được coi là những con rối phải hoạt động hoàn hảo không có lỗi lầm? Và liệu họ không có quyền sống như con người: có cảm xúc, có thời kỳ thành công và cũng có lúc mắc lỗi?

Trong thời đại công nghệ số, việc trở nên nổi tiếng tương đương với việc sống một cuộc đời và sự nghiệp thứ hai trên mạng xã hội. Các sàn diễn ảo, concert trực tuyến, giao lưu thông qua livestream, và việc tương tác trên mạng xã hội đã trở thành những phương tiện quan trọng giúp các ngôi sao kết nối với công chúng. Mạng xã hội từ đó đã trở thành nơi quen thuộc cho "phiên tòa" trực tuyến diễn ra. Không chỉ có cư dân mạng, không ít cơ quan truyền thông và những người trong ngành giải trí cũng đã lên tiếng chỉ trích những cá nhân dính líu đến sai phạm và scandal.

Không thể phủ nhận rằng những ý kiến chỉ trích này đã đóng góp không nhỏ trong việc thanh lọc showbiz, loại bỏ những nghệ sĩ gây tranh cãi, hay những người nổi tiếng suy đồi đạo đức. Yoochun, Jung Joon Young, Seungri và nhiều người khác không còn cơ hội trở lại showbiz sau khi bị tẩy chay mạnh mẽ bởi công chúng. Tuy nhiên, khác với một phiên toà hợp pháp ngoài đời, những cáo buộc và làn sóng tẩy chay trực tuyến thường không đảm bảo tính xác thực và dễ bị lạm dụng. Trong những trường hợp tồi tệ, "xét xử online" có thể trở thành hình thức bắt nạt trực tuyến, không có hồi kết hoặc bị lợi dụng để bôi nhọ nghệ sĩ bởi những kẻ xấu.

T-ara đã phải chịu đựng sự áp đảo và bị buộc tội là kẻ bắt nạt trong gần 10 năm vì những "phiên toà trực tuyến".

Không ai có thể chỉ ra được người đã áp đảo sự nghiệp của T-ara hay làm cho họ chịu đựng năm tháng bị buộc tội, thời kỳ khó khăn mà nhóm phải trải qua khi bị gọi là những kẻ bắt nạt nội bộ. Lee Jin Wook và Park Shi Hoo đều đã từng bị buộc tội và được xử trắng án, nhưng có thể mãi mãi họ sẽ phải mang theo cái định danh "tài tử cưỡng dâm". Mọi người thường nghĩ rằng bình luận về người nổi tiếng là tự do ngôn luận. Nhưng những tin đồn trên mạng chỉ là ảo, nhưng tổn thương mà chúng gây ra lại là thực. Kẻ gây ra không phải là một người mà là cả một cộng đồng, vì vậy làm sao có thể xác định và đưa ra kết án cho bất kỳ ai để đòi lại công bằng cho những nghệ sĩ này.

Trường hợp đáng suy ngẫm nhất là vụ việc của "Ảnh đế" Lee Sun Kyun và tài tử gạo cội Jo Min Ki. Cả hai đều đã kết thúc cuộc đời mình giữa scandal gây chấn động. Tháng 2/2018, trong làn sóng mạnh mẽ của chiến dịch #MeToo, Jo Min Ki bị nữ sinh viên trường Đại học Cheongju tố có hành vi quấy rối tình dục trong thời gian giảng dạy tại trường. Vụ việc này đã kích động hơn 20 nạn nhân đứng lên phơi bày tội ác của nam diễn viên gạo cội, bao gồm cả diễn viên nhạc kịch Song Ha Neul. Áp lực từ chiến dịch đã làm cho Jo Min Ki, một diễn viên gạo cội của làng phim Hàn Quốc, mất đi tất cả chỉ sau một đêm. Cuối cùng, Jo Min Ki đã tự vẫn để giải thoát khỏi áp lực dư luận và để trốn tránh cảm giác tội lỗi.

Tháng 10/2023, nam diễn viên nổi tiếng của Ký Sinh Trùng bị bắt vì cáo buộc sử dụng ma tuý và bị lộ mối quan hệ ngoài luồng với quản lý quán bar. Ngày 27/12/2023, Lee Sun Kyun tự vẫn trong ôtô cá nhận, chỉ một ngày sau khi kêu oan và yêu cầu cơ quan chức năng điều tra với máy nói dối.

Trước khi qua đời, "Ảnh đế" để lại di chúc cho vợ và ra đi, còn Jo Min Ki gọi điện cho người thân thiết để xin lỗi về chuyện đã qua cũng như để lại một lá thư tay xin lỗi các nạn nhân. Cảm giác tội lỗi tiêm nhiễm vào đầu 2 con người vốn đang day dứt này những ý nghĩ cực đoan, và áp lực dư luận không khác gì ngòi nổ của quả bom hẹn giờ đó. "Thật là vô trách nhiệm", "Tự vẫn để trốn tránh hả, vậy còn những người ở lại thì sao?", "Dù có chết thì tội ác của ông cũng không biến mất đâu"... Knet vẫn tiếp tục buông lời chỉ trích cay nghiệt 2 người đã khuất mà quên đi một sự thật là Lee Sun Kyun và Jo Min Ki đã trả giá cho lỗi lầm của mình bằng cả mạng sống.

Thế nhưng nếu nhìn nhận một cách tỉnh táo hơn, chính dư luận đã gián tiếp đẩy Lee Sun Kyun và Jo Min Ki vào bước đường tự vẫn, khiến 2 vụ án nghiêm trọng khép lại giữa chừng mà chẳng có câu trả lời thích đáng. Theo luật pháp Hàn Quốc, khi không còn đối tượng để kiện, các cáo buộc sẽ trở nên vô nghĩa. Từ đây, cảnh sát đã khép lại vụ án của Lee Sun Kyun và Jo Min Ki. Nếu còn sống, có lẽ 2 cố nghệ sĩ này đã phải đứng ra trả giá cho lỗi lầm của mình qua phán quyết của pháp luật, nạn nhân cũng có thể đòi lại được công lý. Vậy mà cuối cùng, những uất ức của các nạn nhân cũng không bao giờ được sáng tỏ, công lý chẳng được thực thi.

Sau khi Lee Sun Kyun qua đời, nữ diễn viên Claudia Kim (Avengers: Age of Ultron) đã gửi lời chia buồn tới gia đình của nam đồng nghiệp, thế nhưng phát ngôn của cô lại khiến dư luận phải suy ngẫm rất nhiều: "Ai cũng xứng đáng được tha thứ cho lỗi lầm của mình. Ai cũng xứng đáng có cơ hội thứ hai". Khi một nghệ sĩ phạm lỗi hay thậm chí là phạm tội nghiêm trọng, việc làm của họ hoàn toàn đáng bị lên án. Không sai khi nói rằng công chúng nên mở lòng để cho nghệ sĩ một cơ hội thứ hai, cơ hội được làm lại. Tuy nhiên, quyết định này còn phụ thuộc vào thái độ hối cải của người trong cuộc, tính chất nghiêm trọng của vụ việc cùng sự cống hiến của họ đối với nghệ thuật và xã hội.

Đã đến lúc công chúng cần có cái nhìn đa chiều thay vì kỳ vọng quá tầm với nghệ sĩ. Sự độc hại của những kỳ vọng vô lý hay những phát ngôn đầy sát thương có thể đẩy nghệ sĩ vào tuyệt vọng và vùi dập những tài năng đang tỏa sáng. Ngược lại, sự cảm thông và tử tế không chỉ thể hiện đạo đức giữa người với người, mà còn góp phần quan trọng trong việc tạo nên một môi trường giải trí lành mạnh. Ở đó, khán giả được thưởng thức các sản phẩm nghệ thuật và tham gia thảo luận đa chiều, còn nghệ sĩ trẻ được học hỏi, tiếp thu ý kiến để sửa sai, tập trung vào đúng công việc của họ là sáng tạo thay vì bận rộn khoác lên mình những chiếc mặt nạ hoàn hảo vì lo sợ bị chỉ trích. Đó là con đường tốt nhất để nghệ thuật phát triển một cách văn minh, và không còn ai phải vật lộn vì những tổn thương vô hình.