Cuộc đua không ngừng: Đại bàng SpaceX, Samsung chờ đón tại NIC Hòa Lạc sắp khánh thành

Không xa, những dự định và mục tiêu đó sẽ sớm được thực hiện khi công trình NIC Hòa Lạc được khánh thành vào tháng 10/2023. Chúng tôi vừa có cuộc trò chuyện với ông Võ Xuân Hoài - Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia để nắm bắt lòng đam mê của những người đứng sau dự án cũng như cách thức biến NIC Hòa Lạc thành Trung tâm Đổi mới sáng tạo hàng đầu trong khu vực.

* Thưa ông, xin ông giới thiệu tổng quan về cơ sở hiện tại của Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc (NIC Hòa Lạc)?

- Đây là cơ sở thứ hai của Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia, tiếp theo cơ sở đầu tiên trên phố Tôn Thất Thuyết (Cầu Giấy, Hà Nội) - nơi tập trung nhiều tập đoàn công nghệ đổi mới sáng tạo. Khu Công nghệ cao Hòa Lạc có diện tích đủ lớn để thu hút các tập đoàn lớn, đặt nhà máy nhỏ, và kết nối với các trường Đại học như Đại học Quốc gia Hà Nội, Trường Đại học FPT, Viện VKIST và các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu như Vingroup, Viettel, FPT, VNPT Technology, OE Tek Việt Nam, Vina - Sanwa,...

- Dự kiến NIC Hòa Lạc sẽ được khánh thành vào ngày 28/10/2023. Địa điểm này sẽ trở thành một trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu trong khu vực, tập trung đầy đủ các yếu tố trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo: từ viện nghiên cứu, trường đại học, các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như SpaceX, Intel, Google, Meta, SK, Samsung,... và các doanh nghiệp trong nước như Viettel, VNPT, CMC. Đồng thời, có sự tham gia của nhiều quỹ đầu tư về đổi mới sáng tạo.

Ngoài khu vực văn phòng, NIC Hoà Lạc còn có các khu vực giới thiệu và trình diễn công nghệ mới nhất trên thế giới và tại Việt Nam, mang đến cơ hội tham khảo và học hỏi kinh nghiệm cho doanh nghiệp trong nước.

Ngoài ra, NIC Hòa Lạc còn đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề khó khăn mà các doanh nghiệp và trường đại học đang gặp phải. Trước đây, việc sử dụng chung các phòng lab, phòng thí nghiệm và trung tâm nghiên cứu và phát triển đã gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, tại NIC Hòa Lạc, việc tiếp cận và sử dụng các phòng lab và trung tâm R&D lại trở nên dễ dàng hơn. Điều này giúp đồng bộ hóa các hoạt động và đảm bảo doanh nghiệp, trường đại học và các đối tác liên quan có thể nhận sự hỗ trợ từ các chuyên gia hoạt động tại đây.

* NIC Hòa Lạc đã nghiên cứu và tham khảo những mô hình tương tự tại các quốc gia khác như thế nào, thưa ông?

- Chúng tôi đã tham khảo rất nhiều mô hình trung tâm đổi mới sáng tạo điển hình. Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã trực tiếp thăm và làm việc với hàng chục quốc gia phát triển có các trung tâm đổi mới sáng tạo trên toàn thế giới, đặc biệt là tại các quốc gia châu Âu, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore và Trung Quốc...

Hiện tại, NIC đang tham khảo và học hỏi từ các mô hình thành công ở Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Singapore và Pháp. Ví dụ như Silicon Valley ở Hoa Kỳ, nơi đã thu hút rất nhiều tài năng và phát triển ra những công nghệ và sản phẩm mới đột phá. Một mô hình khác là Station F ở Paris, một trung tâm đổi mới sáng tạo được cải tạo từ một nhà ga cũ, hỗ trợ các doanh nghiệp và startup phát triển ứng dụng công nghệ mới.

Tuy nhiên, NIC Hòa Lạc cũng có những đặc điểm riêng để thu hút nhân tài, doanh nghiệp và quỹ đầu tư. Nhờ tạo ra một môi trường đổi mới sáng tạo thuận lợi, NIC Hòa Lạc tạo điều kiện cho các công ty công nghệ phát triển và áp dụng những ý tưởng mới một cách nhanh chóng và hiệu quả. Ngoài ra, NIC Hòa Lạc cũng tập trung vào việc xây dựng một cộng đồng đổi mới sáng tạo độc đáo, kết nối cả doanh nghiệp và nhân tài để thúc đẩy sự phát triển và tạo đột phá trong lĩnh vực công nghệ. Đồng thời, NIC Hòa Lạc cũng tùy chỉnh phù hợp với bối cảnh và điều kiện của Việt Nam.

- Hầu hết các trung tâm đổi mới sáng tạo trên thế giới được thành lập tại các quốc gia phát triển và đã trải qua quá trình đổi mới sáng tạo từ lâu đời. Tuy nhiên, hầu hết các trung tâm này đều được đầu tư bởi khu vực tư nhân. Trong khi đó, NIC nói chung và NIC Hòa Lạc nói riêng là trung tâm đổi mới sáng tạo đầu tiên trên thế giới do Nhà nước quản lý, hợp tác với khu vực tư nhân để xây dựng và phát triển. Điều này cũng giúp thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo tại Việt Nam phát triển phù hợp với tình hình phát triển của đất nước.

Trong giai đoạn đầu của quá trình phát triển, vai trò quan trọng của Nhà nước và các cơ quan trung ương, địa phương để thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo cho doanh nghiệp. Trong tương lai, trong quá trình chuyển tiếp và phát triển, chắc chắn sẽ cần sự đóng góp đáng kể hơn từ khối tư nhân.

* Trong những năm gần đây, phong trào đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp đã phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Tuy nhiên, so với một số quốc gia khác, Việt Nam vẫn chưa có nhiều startup có giá trị trên 1 tỷ USD hoặc doanh nghiệp vươn tầm quốc tế. Với tư cách là một cơ quan thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, NIC sẽ làm gì để làm nổi bật các doanh nghiệp tiềm năng?

- Trong thời gian gần đây, đặc biệt là trong 5 năm qua, hoạt động đổi mới sáng tạo tại Việt Nam đã được nâng cao và có sự đóng góp quan trọng từ các bên trong hệ sinh thái. Cụ thể, chính phủ và các cơ quan, tổ chức khác, cùng với sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp, trường đại học và viện nghiên cứu, đã tạo nên sự thay đổi nhanh chóng cho Việt Nam. Điều này được thể hiện qua việc Việt Nam được xếp vào top 50 quốc gia có chỉ số đổi mới sáng tạo hàng đầu thế giới.

Tuy nhiên, đây chỉ là bước đầu trong quá trình phát triển. Để xây dựng các doanh nghiệp có tính đổi mới sáng tạo, "kỳ lân" công nghệ, cần phải tốn thời gian để tích lũy. Mặc dù hiện nay Việt Nam đã là một trong ba quốc gia có hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tốt nhất khu vực Đông Nam Á, kèm theo Singapore và Indonesia, nhưng chỉ có bốn "kỳ lân" công nghệ.

Vì vậy, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã công bố sáng kiến Đổi mới sáng tạo Việt Nam (InnovateVN). Qua sáng kiến này, NIC sẽ hợp tác với các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới để thực hiện nhiều hoạt động và dự án cụ thể, thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo trong nước. Mục tiêu của chúng tôi là đến năm 2030 sẽ có 500 doanh nghiệp đổi mới sáng tạo tiêu biểu, làm dẫn dắt cho nền kinh tế Việt Nam. Qua đó, họ sẽ tiếp tục hỗ trợ cho các doanh nghiệp đang phát triển.

Tôi cũng cho rằng, trong quá trình đổi mới sáng tạo, sự tham gia mạnh mẽ của Nhà nước cần thiết trong giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi tiến vào giai đoạn tiếp theo, vai trò của các khu vực tư nhân và doanh nghiệp trở nên quan trọng hơn. Tôi tin rằng, đến năm 2030, Việt Nam sẽ chứng kiến sự xuất hiện của nhiều "kỳ lân" mới và hoạt động đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp sẽ thay đổi nhanh chóng với tốc độ cấp số nhân.

NIC sẽ tạo môi trường như thế nào để thu hút các chuyên gia, nhà khoa học và nguồn nhân lực có chất lượng cao?

- Tại các cơ sở của NIC, bao gồm cơ sở tại Hà Nội và Hòa Lạc, chúng tôi tạo ra một môi trường thích hợp cho sáng tạo và đổi mới. Mặc dù câu chuyện về sự hợp tác giữa doanh nghiệp và trường đại học đã được đề cập nhiều lần, nhưng vẫn chưa hiệu quả. Do đó, tại NIC, chúng tôi tạo ra không gian thuận lợi để các trường đại học và viện nghiên cứu dễ dàng kết nối với doanh nghiệp.

- Các tiện ích hiện đại và đồng bộ đảm bảo cho chuyên gia làm việc tại Hòa Lạc. Ngoài ra, NIC Hòa Lạc còn xây dựng một nền tảng số để các chuyên gia và các quỹ đầu tư từ nước ngoài có thể dễ dàng kết nối với Việt Nam. Họ có thể sử dụng các sản phẩm và giải pháp sáng tạo và đổi mới của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, cũng như các doanh nghiệp khởi nghiệp đang hoạt động tại NIC.

Đặc biệt, NIC sở hữu một cơ chế chính sách độc đáo - Nghị định 94/2020/NĐ-CP do Thủ tướng Chính phủ ban hành. Nghị định này quy định rất nhiều cơ chế và chính sách đáng kể, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà khoa học, chuyên gia và nhà đổi mới sáng tạo trên toàn cầu khi làm việc tại NIC. Đặc biệt, các chính sách về visa, ưu đãi thuế cũng như chương trình nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới tại NIC đều được đảm bảo. Nhờ đó, NIC Hòa Lạc tự tin sẽ tạo ra nhiều bước phát triển đột phá không chỉ cho các chuyên gia và nhà khoa học khi họ đến Việt Nam làm việc mà còn cả cho hoạt động đổi mới sáng tạo của cả quốc gia.

* Một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của NIC Hòa Lạc là phát triển nguồn nhân lực. Vì vậy, NIC đã và sẽ có kế hoạch hành động cụ thể nhằm đào tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng đúng nhu cầu của thị trường.

- Để thúc đẩy sự đổi mới sáng tạo và áp dụng công nghệ mới trong quá trình chuyển đổi số, các doanh nghiệp Việt Nam cần tìm kiếm nguồn nhân lực phù hợp. Chúng tôi đã và đang hợp tác với các tập đoàn hàng đầu thế giới như Google, Meta, Amazon để hỗ trợ việc đào tạo nguồn nhân lực tương lai cho các doanh nghiệp thông qua trường đại học và các đối tác đào tạo. Ngoài ra, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia cũng phối hợp với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) để triển khai các chương trình đào tạo trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo, tập trung vào ngành nghề liên quan đến Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và học máy.

- Trong thời gian gần đây, chúng tôi đã đào tạo hàng nghìn kỹ sư chuyên về trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và học máy. Trong thời gian tới, USAID cam kết tiếp tục đồng hành với NIC và cung cấp một gói tài trợ trị giá khoảng 12,5 triệu USD. Chúng tôi sẽ phối hợp với các trường đại học và đối tác đã có kinh nghiệm để lựa chọn doanh nghiệp và trường đại học hoạt động hiệu quả trong việc đào tạo, và cung cấp nguồn kinh phí để giúp họ triển khai dự án.

Đặc biệt, Chính phủ đã ủy quyền cho Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia nhiệm vụ xây dựng và triển khai chương trình phát triển 50.000 kỹ sư chất lượng cao trong lĩnh vực chip bán dẫn cho đến năm 2030. Đây được coi là một trong những mục tiêu trọng điểm của NIC trong thời gian sắp tới. Vì vậy, chúng tôi đang hợp tác với Synopsys, Cadence và khu Công nghệ cao TP.HCM nhằm cung cấp máy móc và phần mềm chất lượng phục vụ cho hoạt động đào tạo. Đồng thời, cùng với Tập đoàn Siemens, chúng tôi đang xây dựng một trung tâm trãi nghiệm số, tạo điều kiện để đào tạo nguồn nhân lực đang hoạt động trong các doanh nghiệp cũng như tổ chức đào tạo cho nguồn nhân lực từ các trường đại học.

* Vậy các doanh nghiệp và trường Đại học cần thỏa mãn những tiêu chí nào để có thể đặt văn phòng và phòng lab tại NIC Hoà Lạc?

- Hiện tại, chúng tôi đang xây dựng tiêu chí cho từng nhóm doanh nghiệp và trường Đại học tại NIC Hòa Lạc.

Ưu tiên hàng đầu là đòi hỏi doanh nghiệp phải có khả năng đổi mới sáng tạo cao. Đổi mới sáng tạo được hiểu ở đây là việc tạo ra các sản phẩm và quy trình mới, áp dụng thành công và tạo ra hiệu quả thực tế.

Thứ hai là hiệu quả hoạt động là yếu tố quan trọng. Các doanh nghiệp này không chỉ phát triển trong nước mà còn có khả năng xuất khẩu trong tương lai. Điều này vô cùng quan trọng. Chúng tôi không thể hỗ trợ tất cả, chỉ tập trung vào những doanh nghiệp thực sự đổi mới sáng tạo và đóng góp cho quá trình đổi mới sáng tạo.

Chúng tôi cũng mong muốn thu hút các doanh nghiệp của người gốc Việt đang hoạt động hiệu quả ở nước ngoài để trở về và tiếp tục phát triển tại Việt Nam. Tại NIC Hà Nội, chúng tôi đã thành công trong việc thu hút một số doanh nghiệp của người Việt đến từ Silicon Valley.

Không lâu nữa, NIC Hoà Lạc sẽ được khánh thành chính thức. Hiện tại có nhiều doanh nghiệp, startup và tập đoàn quan tâm đặt văn phòng, phòng lab tại đây chưa, thưa ông?

Dù sẽ mở cửa chính thức vào cuối năm 2023 và đầu năm 2024, nhưng hiện nay nhiều tập đoàn lớn trên thế giới đã tiếp cận và có mong muốn xây dựng các trung tâm nghiên cứu và phát triển, khu vực sản xuất tại địa điểm này.

Cụ thể, Tập đoàn Samsung sẽ thành lập Trung tâm Samsung Innovation Lab. Tương tự, John Cockerill - một trong những tập đoàn công nghệ hàng đầu của Mỹ sẽ xây dựng trung tâm Nghiên cứu và Phòng thí nghiệm tại đây. Ngoài ra, chúng tôi cũng hợp tác với Tập đoàn SK để xây dựng khu vực trải nghiệm các công nghệ mới trên thế giới. NIC cũng hợp tác với Tập đoàn Google và Meta để tạo ra các trung tâm trải nghiệm về công nghệ số và trung tâm đào tạo nhân lực cho trường Đại học và doanh nghiệp. Đáng chú ý, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia đã hợp tác với Tập đoàn SpaceX để xây dựng Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển, nhằm phát triển công nghệ mới nhất của SpaceX tại NIC.

Qua đây, doanh nghiệp Việt Nam có thể thấy được các công nghệ và quy trình đổi mới sáng tạo đã được áp dụng bởi các doanh nghiệp lớn trên thế giới trong quá trình phát triển.

Một thách thức quan trọng khác, chúng tôi cũng đã hợp tác với các doanh nghiệp đã có các giải pháp và nền tảng số để đào tạo nguồn nhân lực cho ngành công nghiệp bán dẫn. Chúng tôi đang tạo ra một trung tâm đào tạo và nghiên cứu tại NIC, dự kiến ​​sẽ được ra mắt vào ngày 28/10 sắp tới.

* Ông có thông điệp gì muốn gửi đến cộng đồng về sự đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp tại Việt Nam qua việc ra mắt NIC Hòa Lạc?

Content mới:

- Với NIC Hòa Lạc, chúng tôi đặt mục tiêu và kế hoạch trở thành Trung tâm Đổi mới sáng tạo hàng đầu Châu Á trong 10 năm tới. NIC Hòa Lạc là một không gian độc đáo cho các hoạt động đổi mới sáng tạo, bao gồm cả trong nước và quốc tế, tạo nên sự nhận diện vượt trội về đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.

- Tôi cũng muốn nhắn nhủ đến các doanh nghiệp rằng, đổi mới sáng tạo không chỉ là một phong trào ngắn hạn. Các nước như Nhật Bản, Hoa Kỳ,... đã thực hiện đổi mới sáng tạo từ hàng thập kỷ trước, và đến nay vẫn duy trì. Trong bối cảnh Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, nếu không đổi mới sáng tạo, các doanh nghiệp sẽ dần mất cạnh tranh và rơi vào tình trạng bị loại bỏ. Vì vậy, đổi mới sáng tạo luôn là một hoạt động liên tục, không ngừng nghỉ, mà doanh nghiệp cần phải chú trọng.

* Xin cảm ơn ông đã chia sẻ!