Ca sốt mò đầu tiên tại miền Nam: Cảnh báo nguy hiểm từ một vết đốt
Sốt mò đầu tiên tại phía Nam: Nguy kịch với vết đốt, sốt kéo dài, loét, phát ban sẩn và nhiễm vi khuẩn, gây tổn thương và viêm nhiễm cơ quan
PGS-TS-BS Phùng Nguyễn Thế Nguyên, Trưởng Khoa Hồi sức Nhiễm, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP HCM), cho biết các bác sĩ tại đây vừa tiếp cận và cứu sống công chúa bé gái N.C.K (37 tháng tuổi, ngụ Tây Ninh), nguy kịch vì mắc phải căn bệnh sốt mò. Đây là bệnh nhi thơ ấu đầu tiên bị sốt mò được ghi nhận tại miền Nam.
Bệnh sốt mò (hay còn được gọi là sốt bờ bụi hoặc sốt do ấu trùng mò) là một căn bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Orientia tsutsugamushi gây ra.
Theo bác sĩ Nguyên, sốt mò (hay còn gọi là sốt do ấu trùng mò hoặc sốt bờ bụi) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Orientia tsutsugamushi gây ra. Loài ấu trùng mò thường có những loài động vật gặm nhấm như chuột, chim hoặc gia súc, gia cầm là ký chủ trung gian.
Bệnh có biểu hiện là sốt cao kéo dài, da xuất hiện vết loét do ấu trùng mò cắn, và có phát ban dạng sẩn. Vết loét có đặc điểm là hình tròn hoặc bầu dục, có đường kính từ 5-10 mm, không gây đau, không ngứa, và viền da xung quanh màu đỏ và lồi lên.
Từ vết thương hình bầu dục ở khu vực dưới nách, đã phát hiện một phụ nữ đang bị sốt mò
Ban đầu vết thương có màu vàng xám, sau đó biến thành một lớp vẩy màu nâu hoặc đen. Vị trí thường gặp của vết thương là ở các vùng nếp gấp trên cơ thể như: cánh tay, cổ, lưng, thân thể, đùi, hông, hậu môn... Khoảng hai tuần sau khi thương hình bầu dục xuất hiện, da sẽ bong vảy để lộ một vết loét sạch khô, màu đỏ tươi và có viền cứng.
Từ một vết loét, Orientia tsutsugamushi xâm nhập vào hệ bạch huyết gây viêm hạch tại chỗ và sau đó sưng, viêm và đau hạch trên toàn cơ thể. Đồng thời, chúng cũng xâm nhập vào máu và gây viêm nội mạc của hệ thống mạch máu toàn cơ thể, gây tổn thương và viêm nhiễm các cơ quan khác.
Bệnh có thể diễn tiến từ nhẹ đến nặng và có thể gây ra biến chứng và tử vong. Một số biến chứng phổ biến có thể xảy ra như: rối loạn thần kinh (như rối loạn tri giác, viêm màng não, viêm não, tổn thương não và viêm thần kinh ngoại biên); vấn đề liên quan đến tim mạch (như viêm tắc mạch máu, viêm cơ tim và truỵ tim mạch); suy thận; viêm phổi và suy hô hấp. Ngoài ra, bệnh cũng có thể gây viêm gan, viêm lách, sưng hạch và trong trường hợp hiếm hơn, có thể xảy ra đông máu nội mạch toàn thân và hội chứng thực bào máu. Tình trạng diễn tiến của bệnh có thể nhẹ hoặc nặng tùy thuộc vào các yếu tố như chủng loại gây bệnh và tuổi của bệnh nhân (ở nhóm tuổi dưới 50, tỷ lệ tử vong dao động từ 45-60% nếu không được điều trị).
Bác sĩ Nguyên cho biết chẩn đoán dựa vào tiền sử bệnh, biểu hiện thương da và loại trừ các loại bệnh gây sốt kéo dài. Để xác định chủng vi khuẩn gây bệnh, cần thực hiện xét nghiệm PCR.
Ấu trùng mò và sống ưu thích trong địa hình đất xốp, ẩm mát như trong các khe hang, ven bờ sông suối, các khu vực râm mát có cây bụi rậm và cây cỏ thấp. Để phòng tránh bệnh, người lớn và trẻ em nên tránh đi vào các khu vực có nhiều cây cỏ rậm, đất ẩm, vách núi, hang động. Khi đi vào các khu vực nghi ngờ có sự hiện diện của ấu trùng mò, nên mặc quần áo dài, buộc gấu quần kín, đội tất và ủng. Đồng thời, cần duy trì vệ sinh giữa các khu vực sống, làm sạch vùng xung quanh nhà.
Chú ý, nếu xuất hiện các vết đốt lạ và sốt cao không rõ nguyên nhân, cần kiểm tra kỹ toàn bộ bề mặt da trên cơ thể để tìm các vết đốt. Sau đó, cần đưa ngay đến cơ sở y tế để được bác sĩ khám bệnh, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Gần đây, tại Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP HCM), đã tiếp nhận bé N.C.K (37 tháng tuổi, ngụ Tây Ninh) nhập viện với tình trạng sốt cao kéo dài và thiếu máu nặng. Kết quả xét nghiệm cho thấy bé bị nhiễm khuẩn nặng, tổn thương ở phổi, gan, thận và có dịch tràn màng phổi. Trao đổi về bệnh sử, trước đó, bé hoàn toàn khỏe mạnh, sau đó, bé có sốt nhẹ và không muốn ăn. Trên các ngày thứ 5 và thứ 6, bé bị sốt cao, nôn ói, da xanh và tiểu màu sậm.
Tại bệnh viện, các bác sĩ đã hỗ trợ bé thông qua việc hỗ trợ hô hấp, truyền máu và sử dụng kháng sinh. Trong 2 ngày tiếp theo, bé vẫn không phản ứng và tiếp tục có sốt cao. Gia đình sau đó đã thông báo rằng họ là nông dân và có nhiều ruộng lúa xung quanh. Lúc này, các bác sĩ đã thăm khám kỹ và ghi nhận hiện tượng tổn thương da trên ngực tương ứng với nghi ngờ về sốt mò.
Kết quả xét nghiệm máu bằng PCR chỉ ra rằng bé bị sốt mò do vi khuẩn Orientia tsutsugamushi (thuộc họ Rickettsia và lây truyền từ ấu trùng mò thuộc họ Trombicula, còn được gọi là Leptotrombidium). Sau đó, bé được điều trị bằng Levofloxacin và sốt nhanh chóng giảm, các chỉ số chức năng cơ quan cũng được cải thiện dần. Sau 10 ngày điều trị, bé được rút nội khí quản và được xuất viện.
