Bộ quy tắc ứng xử về quấy rối tình dục tại nơi làm việc

1. Khái niệm quấy rối tình dục tại nơi làm việc:

Theo diểm 9 khoản 3 Bộ Luật Lao động 2019 có quy định như sau:

"Quấy rối tình dục tại nơi làm việc là hành vi có tính chất tình dục của bất kỳ cá nhân nào đối với người khác tại nơi làm việc mà không được sự đồng ý hoặc chấp thuận từ người đó. Nơi làm việc được hiểu là ở bất kỳ địa điểm nào mà người lao động thực tế làm việc theo thỏa thuận hoặc phân công từ người sử dụng lao động."

Như vậy, đối với việc ban hành Bộ luật lao động 2019, chúng ta cần cải cách Bộ Quy tắc ứng xử về phòng ngừa và ngăn chặn hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc để phù hợp với các chuẩn mực mới của Bộ luật Lao động 2019. Điều này là yêu cầu pháp lý khách quan và cần thiết để thể chế hóa các quy định trên trong đời sống xã hội.

2. Ý nghĩa của Bộ quy tắc ứng xử về quấy rối tình dục tại nơi làm việc:

Việc công bố kịp thời và áp dụng các quy tắc thực hành của Bộ quy tắc ứng xử về quấy rối tình dục tại nơi làm việc là đặc biệt quan trọng:

Trước tiên, bộ luật này sẽ chi tiết và làm rõ các quy định về việc quấy rối tình dục tại nơi làm việc, theo Bộ luật Lao động 2019. Cụ thể, có ba loại hành vi quấy rối:

- Hành vi quấy rối: bao gồm các cử chỉ, hành động hoặc tiếp xúc có tác động đến cơ thể và liên quan đến tính tình dục, như sờ mó, vuốt về, cấu véo, ôm ấp, hôn và không bao gồm các hành vi tấn công tình dục như cưỡng đoạt hoặc hiếp dâm.

‐ Quấy rối tình dục bằng lời nói (nói trực tiếp hoặc qua điện thoại).

‐ Quấy rối tình dục bằng ngôn ngữ cơ thể.

Các quy tắc ứng xử này áp dụng cho tất cả các công ty, tổ chức và người sử dụng lao động, không phân biệt quy mô hoặc hình thức kinh doanh và có nhiều ý nghĩa khác trong xã hội.

Do đó, có thể hiểu rằng trong mối quan hệ lao động có thể xảy ra hành vi quấy rối và cần tuân thủ Bộ luật Lao động và quy tắc ứng xử này.

3. Các đơn vị nên áp dụng bộ quy tắc này như thế nào?

Để hiểu rõ và thực hiện đúng quy định của Luật Lao động 2019 về quấy rối tình dục tại nơi làm việc, các công ty, tổ chức và đơn vị nơi nhân viên làm việc cần nắm bắt đầy đủ thông tin và điều khoản quy định liên quan. Đồng thời, để đảm bảo sự nhận thức và hành động chính xác, cần xem xét cụ thể các vấn đề chưa rõ và sự khác biệt về nhận thức và hiểu biết về quy định này. Hãy tham khảo chi tiết về các quy định để phòng ngừa và ngăn chặn hiện tượng quấy rối tình dục tại nơi làm việc.

3.1. Cần hiểu đúng luật lao động:

Trước hết, chúng ta nên nhận thức rõ rằng quấy rối tình dục tại nơi làm việc là một hành vi vi phạm pháp luật lao động cụ thể.

Nếu người lao động bị xâm phạm hoặc quấy rối, họ có quyền chấm dứt hợp đồng lao động một cách hợp pháp mà không cần báo trước theo quy định tại điểm d, khoản 2, điều 35 của Bộ luật lao động năm 2019.

Người có hành vi quấy rối đối với người khác sẽ bị sa thải theo quy định tại khoản 2, điều 125 của Bộ luật lao động năm 2019.

Ngoài ra, tùy theo tính chất, mức độ nghiêm trọng của hành vi quấy rối, người gây rối có thể bị xử lý hành chính hoặc xử lý hình sự theo luật pháp Việt Nam.

3.2. Cách hiểu đúng về bộ quy tắc phòng chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc:

Nội dung trong bộ quy tắc ứng xử này có thể được coi là tiêu chuẩn để xác định xem một hành vi có được xem là hành vi quấy rối tình dục hay không.

Những quy tắc hành vi này có thể được xem là những quy định pháp lý quan trọng vì chúng chứa đựng các quy định cụ thể và chi tiết về mọi biểu hiện của hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc.

4. Dự thảo Bộ quy tắc ứng xử về Phòng, chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc nhìn từ góc độ bình đẳng giới:

Quấy rối tình dục tại nơi làm việc là một vấn đề xã hội diễn ra tại nhiều cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp, gây tổn thương tiêu cực đến sức khỏe tinh thần, thể chất và nhân phẩm của nạn nhân, đồng thời ảnh hưởng xấu đến năng suất lao động và hiệu quả công việc. Ngoài ra, quấy rối tình dục tại nơi làm việc vi phạm mục tiêu bình đẳng giới và tạo ra sự bất công trong đời sống lao động.

Ở Việt Nam, nhằm giải quyết tình trạng trên, vào ngày 18/6/2012, Bộ Luật Lao động năm 2012 đã ban hành một số quy định liên quan đến hành vi quấy rối tình dục trong lĩnh vực lao động. Theo đó, hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc bị nghiêm cấm (Khoản 2 điều 8).

Để đi vào chi tiết các quy định của Bộ Luật Lao động năm 2012 về vấn đề này, vào năm 2015, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đã hợp tác với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) để nghiên cứu, xây dựng và ban hành Bộ quy tắc ứng xử về quấy rối tình dục tại nơi làm việc (Bộ quy tắc).

Đây là khuyến nghị chính thức từ ba bên về phòng chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc ở Việt Nam. Ba bên đề nghị tất cả các tổ chức kinh doanh, doanh nghiệp, cả trong khu vực công và khu vực tư nhân, không quan trọng quy mô, đều thực hiện tốt việc phòng chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc. Bằng việc tuân thủ Bộ quy tắc, người lao động, tổ chức đại diện cho người lao động và công đoàn có thể hiệu quả giải quyết tình trạng quấy rối tình dục, cũng như đề xuất dùng chung các chính sách về xây dựng, thi hành và giám sát quy định về quấy rối tình dục tại nơi làm việc và khích lệ việc tạo ra môi trường làm việc an toàn và lành mạnh, nơi tất cả người lao động được đối xử công bằng, không phân biệt giới tính và địa vị. Nhờ Bộ quy tắc và các quy định của Bộ luật Lao động năm 2012, nhận thức của người lao động về phòng chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc đã được nâng cao.

Sau 7 năm thi hành Bộ luật Lao động năm 2012, trong kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV đã phê chuẩn Bộ luật Lao động năm 2019, có các quy định mới về phòng chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc. Theo Khoản 9, Điều 3 Bộ luật Lao động năm 2019, "việc quấy rối tình dục tại nơi làm việc là hành vi tình dục của bất kỳ ai đối với người khác tại nơi làm việc mà không được sự đồng ý hoặc chấp thuận của người đó. Nơi làm việc là bất kỳ nơi nào mà người lao động thực sự làm việc theo thỏa thuận hoặc phân công của người sử dụng lao động."

Để cụ thể hóa các nội dung liên quan đến vấn đề này, Chính phủ đã xây dựng và ban hành Nghị định 145/2020/NĐ-CP ngày 14/12/2020 để quy định và hướng dẫn thi hành một số điều kiện liên quan đến lao động và quan hệ lao động theo Bộ luật Lao động năm 2019, trong đó bao gồm những quy định về phòng chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc. Năm 2022, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội sẽ phối hợp với Tổng LĐLĐ Việt Nam và VCCI để hoàn thiện và cập nhật Bộ quy tắc ứng xử về quấy rối tình dục tại nơi làm việc, dựa trên nền tảng của Bộ luật Lao động năm 2012 và tuân thủ các quy định của Bộ luật Lao động năm 2019 và Nghị định 145/2020/NĐ-CP của Chính phủ.

Dưới góc độ bình đẳng giới, việc thực hiện các quy tắc ứng xử đã cho thấy tầm quan trọng và sự cần thiết của việc phòng, chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc. Điều này nhằm khuyến khích giải quyết các vấn đề liên quan đến phân biệt đối xử giới và bất bình đẳng giới trong lĩnh vực lao động, đồng thời góp phần quan trọng vào việc thiết lập môi trường lao động hài hòa, ổn định, nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc, cũng như thúc đẩy năng suất lao động. Chúng tôi nhận thức rằng cả nam và nữ lao động đều có thể trở thành nạn nhân của quấy rối tình dục, tuy nhiên nạn nhân chủ yếu vẫn là phụ nữ. Làm việc trong môi trường lao động, phụ nữ thường dễ bị tổn thương hơn do những đặc điểm tự nhiên và sinh học, và vì vậy nguy cơ bị quấy rối tình dục tại nơi làm việc của họ cũng cao hơn.

Mặc dù về bản chất, Bộ quy tắc không có nhiều thay đổi so với quy chế hiện hành (công bố năm 2015) (vẫn chỉ là khuyến nghị cam kết của 3 bên nhằm thúc đẩy xây dựng quy chế nhằm tạo môi trường làm việc lành mạnh mà không cho phép quấy rối tình dục). Tuy nhiên, để phù hợp với một số quy định mới, phù hợp thực tiễn của Luật Lao động năm 2019, đồng thời đảm bảo tuân thủ tốt hơn các tiêu chuẩn lao động quốc tế có liên quan, một phần nội dung của dự thảo luật đã được bổ sung nhằm hoàn thiện và cập nhật dự thảo quy định mới. Đặc biệt, việc mở rộng phạm vi điều chỉnh của Bộ quy tắc (không chỉ doanh nghiệp mà bao gồm tất cả người sử dụng lao động) và đối tượng điều chỉnh của Bộ quy tắc giúp tăng cường quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của người lao động. Cả hai bên tham gia vào việc phòng ngừa và kiểm soát hoạt động quấy rối tình dục tại nơi làm việc. Thuật ngữ "nơi làm việc" cũng được giải thích chính xác hơn trong luật hiện hành, giúp xác định và giải quyết vấn đề dễ dàng hơn.

Ngoài ra, thay đổi một số từ trong Bộ quy tắc ứng xử để nâng cao mức độ khuyến nghị (trong bối cảnh mô hình quản lý và mô hình làm việc hiệu quả, thay vì "nên" bằng "cần phải") đã thể hiện một cách mạnh mẽ hơn cam kết của Việt Nam với thế giới trong lĩnh vực đời sống việc làm nói chung và phòng, chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc nói riêng; đẩy nhanh và làm sâu sắc hơn việc đạt được các mục tiêu bình đẳng ở Việt Nam.

Bộ quy tắc đã được đính kèm trong file đi theo bài viết