Bí quyết chuẩn bị thực đơn ăn dặm hoàn hảo dành cho bé từ 6 tháng tuổi

Bé ăn dặm đủ 4 nhóm dinh dưỡng thiết yếu

Ăn dặm đúng nguyên tắc từ loãng đến đặc, từ ít đến nhiều và từ ''ngọt đến mặn''

Từ dần lên nhiều: dạy bé ăn từng ít một và tăng dần lượng thức ăn để dạ dày bé thích nghi tốt hơn. Ví dụ, trong những lần bé bắt đầu ăn dặm, bé có thể nhảy từ 30 - 60ml thức ăn lỏng và sau đó thay đổi khẩu phần ăn phù hợp.

Ảnh minh họa

Ăn từ ''ngọt đến mặn'': Vì bé đã quen với vị ngọt từ sữa mẹ, mẹ nên cho bé ăn dặm bắt đầu từ vị ngọt để bé dễ dàng tiếp nhận. Sau khoảng 2-4 tuần, bé có thể ăn được thức ăn mặn. Mẹ cần lưu ý không nêm gia vị vào đồ ăn dặm để tránh gây quá tải cho thận.

4 phương pháp phổ biến nhất để ăn dặm.

Theo ThS.BS Lê Thị Hải - người từng giữ chức vụ Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, hiện tại có 4 phương pháp ăn dặm phổ biến thường được các mẹ Việt lựa chọn và áp dụng cho trẻ là: phương pháp ăn dặm theo kiểu Nhật, phương pháp chỉ huy về ăn dặm, phương pháp ăn dặm theo truyền thống và phương pháp ăn dặm 3 trong 1.

Phương pháp này đã được sử dụng từ lâu đối với việc ăn dặm và rất phổ biến với các mẹ Việt Nam. Khi bé đến độ tuổi ăn dặm, mẹ sẽ nấu bột hoặc trộn các loại thức ăn khác nhau như nước ninh xương, rau, củ, thịt cá và xay nhuyễn để cho bé ăn.

Ưu điểm: Phương pháp truyền thống này được các bà mẹ yêu thích bởi đã được áp dụng từ rất lâu. Ngoài ra, thời gian chế biến nhanh, cách làm đơn giản phù hợp với những người mẹ bận rộn. Hơn nữa, thức ăn xay nhuyễn sẽ giúp bé tiêu hóa dễ dàng, tăng cân nhanh và có hình dáng mũm mĩm.

Cách ăn dặm truyền thống có nhược điểm là khi bé ăn thức ăn nhuyễn liên tục sẽ làm giảm và chậm lại khả năng ăn thực phẩm thô. Bé sẽ không cảm nhận được mùi vị riêng của từng loại đồ ăn, làm cho bố mẹ không thể phân biệt được bé bị ứng với loại thực phẩm nào. Khi không có thú vị trong ăn uống, như sự kích thích bởi màu sắc của từng món ăn, bé sẽ dễ chán ăn, biếng ăn, hoặc phản xạ nhai nuốt chậm trong giai đoạn tiếp theo.

Phương pháp ăn dặm theo kiểu Nhật có thể làm khắc phục nhược điểm này.

Đây là một xu hướng ưa chuộng trong việc cho bé ăn dặm tại Việt Nam. Cha mẹ thường bắt đầu áp dụng phương pháp này khi bé được 5-6 tháng tuổi, bằng việc cho bé ăn cháo loãng qua rây tỷ lệ 1:10. Độ cứng của cháo được tăng dần theo từng giai đoạn phát triển của bé. Ngoài ra, mỗi loại thực phẩm được chế biến riêng, giúp bé khám phá các loại thức ăn khác nhau mà không bị kết hợp với độ cứng phù hợp. Cách chế biến thực phẩm dựa trên tiêu chí nhóm tinh bột – vitamin – chất đạm, được phân biệt bằng màu sắc (vàng – đỏ – xanh).

Phương pháp này được mẹ áp dụng vì nó mang lại nhiều lợi ích, như cho bé tập ăn nhẹ và ăn từng món riêng biệt để cảm nhận được mùi vị đặc trưng của từng loại rau, củ, thịt, cá, giúp bé nhận biết các món ăn dễ dàng hơn. Đồng thời, phương pháp ăn dặm kiểu Nhật còn giúp bé tập trung ăn uống và khám phá thức ăn, cũng như phát triển tính tự lập cao.

Dù lựa chọn cách thức nào, việc tuân thủ nguyên tắc dinh dưỡng ''đúng và đủ'' luôn là điều cần thiết.

Nhược điểm: Tuy nhiên, với phương pháp ăn dặm kiểu Nhật, người mẹ cần sẵn sàng vượt qua những rào cản như việc dành nhiều thời gian và công sức để chuẩn bị từng món ăn riêng biệt và đôi khi phải kiên nhẫn dạy bé tập ngồi yên một chỗ và hướng dẫn bé cầm thìa ăn. Áp dụng phương pháp này, nhiều người mẹ có thể phải đối mặt với sự không đồng ý từ gia đình.

Cách ăn dặm theo cách bé tự chỉ huy

Tự quyết định cách ăn của bé là một bước tiến trong quá trình bé học làm người lớn. Tức là bố mẹ chỉ cần chọn đồ ăn, còn bé sẽ tự quyết định cách ăn, loại thực phẩm và lượng ăn theo ý thích. Bé có thể ngồi cùng gia đình, tự ăn giống như người lớn, cho đồ ăn vào cốc, bát hoặc đĩa, và sử dụng tay để ăn... miễn là bé thích và ăn nhiều hơn.

Ưu điểm: Phương pháp ăn dặm tự chỉ huy thể hiện sự tôn trọng của cha mẹ khi không can thiệp vào quyết định ăn uống của bé. Trong thời gian bữa ăn, bé có thể tự do khám phá các loại thức ăn. Điều này giúp bé phát triển kỹ năng tự điều khiển mức độ ăn uống và khả năng nhai. Nhìn chung, phương pháp này mang lại nhiều lợi ích như: giúp bé phát triển các kỹ năng, phát triển giác quan, tự lập trong việc ăn uống, giảm nguy cơ béo phì và tăng cảm xúc.

Nhược điểm: Tuy nhiên, phương pháp này có một số hạn chế đó là cha mẹ sẽ gặp khó khăn trong việc kiểm soát lượng dinh dưỡng và mức độ ăn uống của bé. Có một số tình huống mà bé có thể gặp nguy hiểm do bị hóc thức ăn, vì vậy cha mẹ cần phải quan sát bé một cách cẩn thận.

Ưu điểm của phương pháp ăn dặm kết hợp (3 trong 1) là sự linh hoạt trong sử dụng 3 phương pháp ăn dặm truyền thống, kiểu Nhật và BLW. Phương pháp này giúp giải quyết các lo ngại về thực đơn, cách chế biến và cách cho bé ăn của bố mẹ. Nhiều cha mẹ đã chấp nhận phương pháp này vì tổng hợp được ưu điểm của cả ba phương pháp và khắc phục nhược điểm của từng phương pháp.

Bằng cách linh hoạt kết hợp giữa 3 phương pháp ăn dặm hiện nay, bố mẹ có thể giúp con tự ăn và phát triển kỹ năng ăn thô ngay từ khi bắt đầu ăn dặm mà không lo lắng. Đồng thời, trẻ cũng được trải nghiệm thế giới màu sắc và mùi vị của đồ ăn một cách dễ dàng. Thêm vào đó, phương pháp này cũng giúp giải quyết vấn đề cân nặng của bé và đáp ứng nguyện vọng từ gia đình, kỹ năng và sự thích thú của con.

Tuy nhiên, phương pháp này cũng có nhược điểm là mẹ phải có kiến thức đầy đủ về cả ba phương pháp và biết cách kết hợp chúng một cách hợp lý để tránh việc áp dụng không đúng cách. Nếu chỉ áp dụng một phương pháp mà không kết hợp cả ba, thì không mang lại lợi ích cho bé.