Bí mật sốt xuất huyết: Một đỉnh dịch mới sẽ xảy ra thường xuyên không đúng quy luật 4-5 năm

Theo báo cáo của Sở Y tế Hà Nội, từ đầu năm đến giữa tháng 6/2023, thành phố đã ghi nhận gần 400 trường hợp mắc sốt xuất huyết, tăng gấp 5 lần so với cùng kỳ năm 2022. Có nhiều quận, huyện ghi nhận số lượng bệnh nhân cao như Hà Đông, Thạch Thất, Bắc Từ Liêm, Đống Đa, Hoàng Mai, Nam Từ Liêm, Chương Mỹ, Thanh Oai, Tây Hồ, Thanh Trì và Cầu Giấy. Sau khi theo dõi và đánh giá tình hình dịch sốt xuất huyết trên thế giới, cũng như tại Việt Nam và Hà Nội trong nhiều năm qua, Sở Y tế Hà Nội cho rằng, dịch bệnh này năm nay sẽ phức tạp hơn và công tác phòng, chống còn nhiều khó khăn.

Theo ghi nhận tại Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai, dịch sốt xuất huyết đã xuất hiện sớm hơn so với mọi năm. Ngay từ đầu tháng 5-6, Trung tâm đã tiếp nhận rải rác các bệnh nhân nhập viện vì sốt xuất huyết.

Theo phân tích của Sở Y tế Hà Nội, với điều kiện khí hậu hiện tại khi có nhiều nắng và mưa, tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi vằn sinh sôi và phát triển. Ngoài ra, nhiều nơi vẫn tiếp tục xả rác không đúng quy định và chưa thu gom phế liệu đọng nước... Người dân cũng có thói quen tích trữ nước mưa, nước sinh hoạt và nước tưới cây trong các bể xây, thùng phi, xô, chậu... hoặc trồng cây cảnh, hòn non bộ mà không biết rằng điều đó đã vô tình tạo ra môi trường thuận lợi cho muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết đẻ trứng và bọ gậy phát triển.

TS Nguyễn Văn Dũng - Trưởng khoa Côn trùng giới thiệu về bảo tàng công trùng học phục vụ cho nghiên cứu tại Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng trung ương

TS Nguyễn Văn Dũng, Trưởng khoa Côn trùng tại Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng trung ương, đã cảnh báo rằng trong những năm gần đây, sốt xuất huyết đã không còn tuân theo quy luật xuất hiện một đợt dịch đỉnh sau mỗi 4-5 năm. Thay vào đó, dịch bệnh căng thẳng đã xảy ra hàng năm do thời tiết không ổn định với tình trạng mưa-nắng thất thường. Trong đặc biệt, năm 2023, hiện tượng El Nino có thể gây ra thời tiết nóng ẩm và nhiều mưa, dẫn đến tăng cao nguy cơ xuất hiện sốt xuất huyết.

Để phòng tránh bệnh sốt xuất huyết, người dân cần chú trọng vào việc ngăn chặn muỗi đốt. Điều này bao gồm việc vệ sinh môi trường và nhà cửa để không để muỗi đẻ trứng, và sử dụng các biện pháp diệt muỗi. Trong thời điểm hiện tại, khi mùa mưa bắt đầu, cần phun muỗi tại những nơi phát hiện có ca bệnh để ngăn chặn sự lan rộng của đợt dịch.

Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội, Khổng Minh Tuấn, nhấn mạnh rằng vệ sinh môi trường trong việc phòng chống sốt xuất huyết đòi hỏi yêu cầu cao hơn. Tuy nhiên, chỉ có ngành y tế thực hiện công tác phòng chống dịch bệnh này là chưa đủ. Nếu mọi người hiểu rõ về cơ chế lây truyền bệnh và tuân thủ đầy đủ các biện pháp phòng chống theo hướng dẫn của cơ quan y tế, thì có thể hoàn toàn ngăn chặn được sự gia tăng của dịch bệnh.

Ngoài ra, các bác sĩ cũng lưu ý rằng khi có biểu hiện sốt, người dân nên đến bệnh viện để làm xét nghiệm công thức máu và xét nghiệm chẩn đoán đơn giản như NS1Ag để phát hiện sốt xuất huyết sớm, ngay từ những ngày đầu tiên. Nếu xác định là sốt xuất huyết, bệnh nhân sẽ được các bác sĩ theo dõi, tư vấn và điều trị kịp thời. Trong một số trường hợp, bệnh có thể được điều trị tại nhà mà không cần nhập viện, tránh tình trạng quá tải cho bệnh viện.

Sốt xuất huyết là một bệnh nhiễm trùng cấp tính do virus Dengue gây ra. Trong trường hợp nhẹ, bệnh có thể tự điều trị ở nhà nhưng cần được theo dõi bởi nhân viên y tế.

Trong trường hợp nhẹ, chỉ có triệu chứng sốt trong ngày thứ nhất và thứ hai mà không có biến chứng. Bệnh nhân có thể điều trị tại nhà bằng cách sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt.

Thường vào các ngày từ thứ 5 đến thứ 7, bệnh tồi tệ có thể tiến triển. Cần theo dõi những dấu hiệu như chảy máu cam, chảy máu chân răng, đi ngoài phân đen hoặc các biểu hiện nặng hơn như chân tay lạnh, đau bụng, buồn nôn và tụt huyết áp. Người bệnh cần đi ngay đến các cơ sở y tế.

Một điểm quan trọng cần nhớ, bệnh nhân sốt xuất huyết thường có sốt cao kéo dài từ 2 đến 7 ngày. Nếu sốt quá cao và sử dụng thuốc hạ sốt mà không tuân theo hướng dẫn sẽ gây tổn thương cho gan và tăng nguy cơ chảy máu. Để hạ sốt, chỉ sử dụng paracetamol, không sử dụng aspirin và ibuprofen vì hai loại thuốc này sẽ làm chảy máu do sốt xuất huyết trầm trọng hơn.

Người bị sốt xuất huyết nên dùng các dung dịch sau để bổ sung nước:

- Dung dịch Oresol (ORS): Pha với nước đun sôi theo hướng dẫn của nhà sản xuất và để nguội. Không thêm đường vào dung dịch sau khi pha, không chia nhỏ gói ORS để pha nhiều lần và không pha quá đậm đặc để đảm bảo hiệu quả sử dụng.

- Nước trái cây: Bệnh nhân có thể sử dụng các loại nước trái cây như cam, chanh, dừa để cung cấp nước và chất điện giải. Nước trái cây cũng giàu vitamin và khoáng chất quan trọng, hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch, duy trì sự ổn định của hệ tuần hoàn, giảm nguy cơ xuất huyết;

- Nước lọc: Bệnh nhân mắc sốt xuất huyết cần uống đủ nước trong quá trình điều trị, nghỉ ngơi đầy đủ và bổ sung dinh dưỡng đúng mức.

Bệnh nhân sốt xuất huyết không cần kiêng quá nhiều. Để hồi phục nhanh chóng, nên ăn các món lỏng, dễ tiêu như cháo, súp và tránh các món có nhiều dầu mỡ, đồ cay nóng và đồ uống có gas...

Sau khi khỏi bệnh sốt xuất huyết, bệnh nhân sẽ có miễn dịch tạm thời. Tuy nhiên, miễn dịch này không kéo dài và virus dengue có 4 loại huyết thanh khác nhau, vì vậy bệnh nhân vẫn có thể tái phát nếu có dịch bùng phát trong những năm tiếp theo.