Bí mật phơi bày: 5 thói quen ít ai biết đến gây nhiễm mỡ gan

Bệnh gan nhiễm mỡ là tình trạng mà gan tích tụ quá nhiều mỡ. Khi gan không thể xử lý và loại bỏ mỡ trong cơ thể, mỡ sẽ tích tụ trong gan và gây bệnh.

Ở giai đoạn ban đầu, bệnh gan nhiễm mỡ thường không nguy hiểm và khó phát hiện. Nhưng nếu không được điều trị sớm, bệnh có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng như xơ gan, suy gan, ung thư gan hoặc xuất huyết tiêu hóa, rối loạn đông máu.

Thêm một vấn đề cần lo ngại hơn là gan bị nhiễm mỡ có thể xuất phát từ những thói quen nhỏ, những hành động trong cuộc sống hàng ngày mà ít ai có thể ngờ tới. Ví dụ như có 5 thói quen không liên quan đến việc uống rượu bia mà chuyên gia dinh dưỡng Cheng Hanyu từ Đài Bắc, Đài Loan, Trung Quốc đã chỉ ra sau đây:

1. Thiếu ngủ

Nếu bạn cho rằng thiếu ngủ chỉ gây hại cho não bộ, ngoại hình... thì bạn đã sai. Bác sĩ Cheng cho biết đây là một trong những nguyên nhân gây ra nhiều bệnh về gan, bao gồm cả bệnh gan nhiễm mỡ, dù bạn có ăn uống lành mạnh và không uống bia rượu.

Thiếu ngủ trong thời gian dài có thể tăng khả năng bị mắc bệnh gan nhiễm mỡ (Ảnh minh họa).

Một nghiên cứu được công bố bởi Đại học Stanford (Mỹ) vào năm 2018 đã chỉ ra rằng so với những người có thời gian ngủ 9 tiếng mỗi ngày, những người ngủ ít hơn 5 tiếng có khả năng bị chức năng gan bất thường tăng lên 35% và khả năng bị gan nhiễm mỡ tăng lên 45%. Con số tương tự cho những người ngủ ít hơn 6 tiếng lần lượt là 24% và 33%. Đối với những người có thời gian ngủ từ 7 - 8 giờ, không có tăng khả năng chứng tỏ chức năng gan bất thường hay gan nhiễm mỡ. Ngoài ra, các nghiên cứu còn chỉ ra rằng ngủ ít hơn 5 tiếng cũng có thể dẫn đến béo phì và tiểu đường - những yếu tố tăng khả năng mắc bệnh gan.

Cụ thể, thời gian kéo dài của giấc ngủ ngắn có liên quan tới mức alanine aminotransferase (ALT) bất thường trong huyết thanh và sự phát triển của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Thiếu ngủ gây gián đoạn trục hạ đồi - tuyến yên - tuyến thượng thận, từ đó có thể góp phần đến sự rối loạn chức năng gan và phát triển bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Đồng thời, việc thức khuya và thiếu ngủ cũng làm rối loạn mức alanine aminotransferase (ALT) quan trọng đối với gan.

2. Ăn quá nhiều đường

Theo bác sĩ Cheng, gan sử dụng fructose để tổng hợp chất béo. Việc tiêu thụ quá nhiều đường fructose dẫn đến tích tụ chất béo trong gan và gây các bệnh lý về gan. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, đường cũng có thể gây hại cho gan tương tự như rượu, ngay cả ở những người không thừa cân. Vì vậy, ông khuyến nghị rằng chúng ta nên kiểm soát lượng đường và thực phẩm ngọt trong chế độ ăn uống để phòng tránh bệnh gan nhiễm mỡ.

Tương tự, người bị tiểu đường có nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ cao hơn người khỏe mạnh. Nguyên nhân là khi nồng độ đường trong máu tăng cao, gan không thể loại bỏ được lượng cholesterol "xấu" (LDL) một cách hiệu quả. Kết quả, mỡ cholesterol tích tụ trong gan theo thời gian, dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ.

Ngược lại, khi đường trong máu giảm (do ăn kiêng), cơ thể sẽ giải phóng một lượng nhất định đường để cung cấp năng lượng. Tình trạng này xảy ra thường xuyên cũng làm tăng mức mỡ trong gan.

3. Giảm cân quá nhanh, ăn kiêng quá mức

Sẽ có nhiều người bất ngờ khi biết rằng sự suy dinh dưỡng của cơ thể có thể dẫn đến tình trạng gan bị nhiễm mỡ. Điều này chính là một trong số những lý do khiến nhiều người gầy cũng mắc phải bệnh này. Nguyên nhân của hiện tượng này là do cơ thể không thể tổng hợp được apolipoprotein do thiếu hụt dinh dưỡng, dẫn đến sự tích tụ triglyceride trong gan và gây ra tình trạng nhiễm mỡ gan.

Ngoài ra, những người giảm cân quá nhanh, cố gắng ăn kiêng hoặc nhịn ăn để có được hình thể như ý cũng rất dễ bị nhiễm mỡ gan. Điều này xảy ra vì việc giảm cân quá nhanh trong thời gian ngắn sẽ kích thích quá trình giải phóng chất béo trong cơ thể, làm tăng nhanh lượng chất béo. Đồng thời, quá trình oxi hóa lipid cũng diễn ra mạnh mẽ hơn, gây tổn thương tế bào gan và dẫn đến nhiễm mỡ gan. Do đó, bác sĩ Cheng nhấn mạnh rằng giảm cân quá mức không phải là biện pháp giảm cân an toàn, mà thực tế nó còn gây nhiều vấn đề cho gan và sức khỏe chung của cơ thể.

4. Thích ăn đồ chiên rán, thức ăn nhanh, nội tạng động vật

Những thói quen ăn uống sau đây đều rất có hại cho sức khỏe lá gan và có thể khiến bạn mắc phải bệnh gan nhiễm mỡ. Thường xuyên tiêu thụ các loại thức ăn chứa nhiều chất béo và động vật, đồ chiên rán hoặc xào cùng với thức ăn nhanh sẽ làm tăng áp lực lên gan, gây trở ngại cho quá trình trao đổi chất béo. Kết quả là, mỡ tích tụ trong gan dần dần và gây ra bệnh gan nhiễm mỡ. Điều này có thể dẫn đến viêm gan, tổn thương tế bào gan, xơ gan, và thậm chí ung thư gan, nguy hiểm đến tính mạng.

Ảnh minh họa: Ăn quá nhiều đồ chiên rán và thức ăn nhiều đường có thể gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe (Ảnh minh họa)

Những người thường ăn thức ăn nhanh và thực phẩm đóng gói hàng ngày có nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ cao hơn. Nhóm thực phẩm này chứa nhiều chất béo chuyển hóa, đường, muối... làm gan hoạt động quá tải và suy giảm chức năng. Việc này kéo dài và lặp đi lặp lại sẽ dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ.

Tuy vậy, bác sĩ Cheng nhắc nhở rằng cơ thể vẫn cần chất béo để hấp thụ các loại vitamin như A, E, D và K. Vì vậy, thay vì sử dụng chất béo không tốt, bạn nên chọn dầu ô liu, dầu đậu nành hoặc cá béo lành mạnh với lượng vừa phải.

5. Ít vận động và ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời

Ngoài việc uống quá nhiều rượu bia, việc thừa cân hoặc béo phì cũng là một trong những nguy cơ chính gây nhiễm mỡ gan. Người ít tập thể dục, ngồi lâu nhiều giờ mỗi ngày thì dễ bị béo phì hơn, đặc biệt là tích tụ mỡ thừa ở vùng eo - nơi có những cơ quan nội tạng quan trọng, bao gồm gan.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, lượng mỡ tích tụ trong gan tăng tỉ lệ thuận với cân nặng cơ thể. Điều này có nghĩa là nguy cơ tích tụ mỡ thừa trong gan càng cao khi cân nặng càng lớn. Tổn thương của mô gan do mỡ thừa ở những người béo phì là từ 61 - 94%, theo bác sĩ Cheng đó là mức nguy hiểm đáng lo ngại.

Tắm nắng một cách vừa phải cũng có lợi cho sức khỏe gan (Minh họa)

Trái lại, việc tập thể dục hoặc tham gia vào một môn thể thao thường xuyên là biện pháp hiệu quả nhất để giảm mỡ trong máu và cải thiện tình trạng nhiễm mỡ gan. Khi chúng ta luyện tập, năng lượng từ mỡ được tiêu hao, gan trở nên hoạt động tốt hơn trong quá trình chuyển hóa và loại bỏ mỡ dư thừa. Vì vậy, việc ít vận động dễ dẫn đến nhiễm mỡ gan và các vấn đề sức khỏe liên quan có thể diễn biến nhanh hơn. Những người ít vận động và dư cân còn có nguy cơ cao mắc các bệnh như tiểu đường, cao huyết áp - những yếu tố này cũng làm tăng nguy cơ bị nhiễm mỡ gan.

Thêm nữa, có rất ít người biết rằng tiếp xúc ít với ánh nắng mặt trời cũng có thể gây tổn thương cho gan. Những nghiên cứu đã phát hiện rằng nồng độ vitamin D trong máu thấp có liên quan đến việc gan bị thoái hóa nhiễm mỡ, necrosis và tổn thương do viêm. Để có kết quả tốt nhất, hãy tắm nắng ít nhất từ 30 phút đến 1 giờ mỗi ngày và hạn chế tiếp xúc ánh nắng vào buổi sáng sau 8 giờ. Các nguồn tham khảo và hình ảnh: ETtoday, webMD, Life Times.