4 loại thực phẩm gây tổn hại cho gan mà bạn thường gặp
Mang đến không chỉ hương vị ngọt ngào, mà còn có khả năng tăng cường thời gian bảo quản thực phẩm, đồng thời gây nguy hiểm cho gan hơn cả rượu và đường Cùng với đó, hàm lượng fructose trong loại đường này còn gây ra nhiều tác hại khác Đâu là nguồn gốc phổ biến của xi-rô fructose?
Nguy hiểm cho gan hơn cả rượu và đường
Năm 1970, tại Hoa Kỳ đã có sự ra đời của một chất tạo ngọt được gọi là xi-rô fructose. Sau đó, đã xảy ra một làn sóng chuyển từ sử dụng các loại đường thông thường sang việc sử dụng xi-rô fructose. Kết quả là, tỷ lệ béo phì trong nước này đã tăng từ 13% lên 40%; tỷ lệ mắc bệnh gút cũng đã tăng từ 3% vào năm 1970 lên 9% vào năm 1996; tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường cũng đã tăng từ 1% vào năm 1958 lên 7,4% vào năm 2015.
Xi-rô fructose đã trở nên rất phổ biến trên toàn cầu, tuy nhiên bạn có thực sự hiểu rõ về những tác hại mà chúng gây ra?
Xi-rô fructose là một hợp chất bao gồm fructose và glucose. Đặc tính ngọt của nó được đạt được nhờ tỷ lệ cao của fructose (là chất tạo ngọt hàng đầu).
Ngoài việc tăng độ ngọt, xi-rô fructose còn có khả năng nâng cao hương vị của thực phẩm, kéo dài thời gian bảo quản và quan trọng nhất là giá thành thấp hơn sucrose.
Do đó, tất cả các sản phẩm chăm sóc sức khỏe cho người già và đồ ăn nhẹ cho trẻ em đều chứa loại gia vị này.
Cơ thể chúng ta có một hệ thống hoàn chỉnh để điều chỉnh quá trình trao đổi chất glucose: 80% glucose được di chuyển trong máu để cung cấp năng lượng cho các cơ quan và tế bào, trong khi 20% còn lại được lưu trữ dưới dạng glycogen trong gan. Trong giai đoạn này, insulin được sử dụng để điều tiết nồng độ đường trong máu. Tuy nhiên, cơ thể không xử lý fructose như glucose. Hơn 90% fructose chỉ có thể được chuyển hóa thành chất béo trong gan, gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe.
Năm 2009, một nghiên cứu trên "Tạp chí Dinh dưỡng" đã chỉ ra rằng việc uống một cốc đồ uống chứa xi-rô fructose hàng ngày có thể tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu lên đến 55% so với những người không uống đồ uống.
Ngoài gây hại cho gan, fructose còn gây ra nhiều tác hại hơn thế.
Những tác hại mà xi-rô fructose có thể gây ra cho sức khỏe là gì?
1. Bệnh tiểu đường
Một nghiên cứu năm 2009 trên Tạp chí Điều tra Lâm sàng đã chỉ ra mối liên hệ giữa xi-rô ngô fructose và bệnh tiểu đường.
Một nghiên cứu đã mời hai nhóm tình nguyện, một nhóm uống 3 cốc đồ uống chứa xi-rô fructose mỗi ngày và nhóm còn lại uống 3 cốc đồ uống chứa glucose mỗi ngày. Kết quả cho thấy uống đồ uống chứa xi-rô fructose có khả năng tạo tích tụ chất béo trong các nội tạng, làm giảm độ nhạy insulin và tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
Năm 2012, các nhà nghiên cứu từ Đại học Oxford và Đại học Nam California cũng xác nhận quan điểm này. Sau khi so sánh 42 quốc gia, họ phát hiện rằng so với các quốc gia không sử dụng xi-rô fructose, các nước còn lại có tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường loại 2 cao hơn 20%.
2. Bệnh gout
Một nhà nghiên cứu tại Đại học Boston ở Hoa Kỳ đã tiến hành một nghiên cứu về bệnh gout và mức độ tiêu thụ đường fructose. Nghiên cứu này bao gồm sự tham gia của 46.000 người và kéo dài trong 12 năm.
Kết quả cho thấy những người tiêu thụ đồ uống có chứa xi-rô fructose 5-6 lần mỗi tuần có nguy cơ mắc bệnh gút cao hơn 29% so với người bình thường. Những người tiêu thụ đồ uống chứa xi-rô fructose ít nhất 2 lần mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh gút cao hơn 85%.
Có thể bạn tò mò, vì xi-rô fructose không thuộc loại hải sản hoặc nội tạng động vật, vì sao nó có thể gây ra bệnh gút?
- Đầu tiên, trong quá trình chuyển hóa ở gan, fructose tạo ra adenosine diphosphate, gây ra sự tăng sản xuất axit uric;
- Thứ hai, việc tiếp nhận quá nhiều fructose sẽ dẫn đến sự dư thừa năng lượng. Năng lượng này cuối cùng sẽ được chuyển hóa thành chất béo trung tính và tích tụ trong cơ thể, đồng thời axit uric cũng sẽ được sản sinh trong quá trình này;
- Kết quả cuối cùng là, việc tiêu thụ fructose với lượng lớn có thể làm giảm khả năng thận tiết axit uric và tăng nguy cơ mắc bệnh gút.
Thêm vào đó, theo Healthline, đã được chứng minh rằng việc tiêu thụ đường ăn và đường fructose có thể gây viêm, tăng nguy cơ béo phì, bệnh tim và ung thư.
Xi-rô fructose thường tìm thấy ở đâu?
1. Đồ giải khát: Nước ép trái cây, kem, sữa chua, đồ uống có ga...
2. Bánh ngọt, bánh mì, kẹo mềm...
3. Rượu: Rượu vang, rượu táo, rượu hoa quả, rượu ngọt.
4. Thực phẩm chức năng.
5. Đồ ăn đóng hộp: Trái cây bảo quản, trái cây đóng hộp, mứt...
Nên sử dụng thực phẩm chứa đường như thế nào cho an toàn?
Một nghiên cứu được tiến hành vào năm 2008 trên "Tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Hoa Kỳ" đã chỉ ra rằng nếu bạn tiêu thụ lượng fructose dưới 50 gram mỗi ngày, cơ thể có thể chuyển hóa đường này một cách hợp lý mà không ảnh hưởng đến mức đường lipid trong máu và cân nặng. Vì vậy, thay vì lo sợ và tránh xa chúng, bạn chỉ cần kiểm soát số lượng thực phẩm bạn tiêu thụ.
Khi mua các loại thực phẩm hoặc đồ uống được đề cập ở trên, bạn nên cẩn thận kiểm tra thành phần để xem chúng có chứa xi-rô fructose không. Ngay cả khi sản phẩm được ghi là "không đường," bạn cũng hãy cảnh giác với việc tiêu thụ quá nhiều aspartame, cyclemate, saccharin, acesulfame kali và các chất làm ngọt khác có thể gây hại cho sức khỏe.
Khi mua đồ uống như cà phê hay trà sữa, lưu ý nên chọn ít đường hoặc không đường.
Nếu muốn thưởng thức món ăn ngọt, hãy ăn trái cây. Mặc dù chúng chứa đường fructose, nhưng lượng đường trong trái cây ít hơn nhiều so với đồ uống. Trái cây còn cung cấp chất xơ nhiều, hỗ trợ quá trình trao đổi chất và tiêu hóa.
