10 lý do khiến thể thao Việt Nam không tạo nên ấn tượng tại Asiad 19

Thẩm định về thành tựu của đội tuyển thể thao Việt Nam tại Asiad 19, ông Đặng Hà Việt - Giám đốc Cục Thể dục Thể thao - Trưởng đoàn thể thao Việt Nam tham dự Asiad 19 cho hay: “Mục tiêu của đội tuyển thể thao Việt Nam trước khi xuất phát là giành từ 2-5 huy chương vàng tại Asiad 19; nếu đối chiếu với chỉ tiêu tối đa được đặt ra ban đầu, đội tuyển đã đạt được hơn 50% thành cong ; tuy nhiên, nếu xem xét theo chỉ tiêu tối thiểu, đội tuyển đã hoàn thành chỉ tiêu”.

Theo Giám đốc Cục Thể dục Thể thao, có một số Vận động viên không đoạt được huy chương, mặc dù được kỳ vọng cao tại Asiad 19. Trong số này, trực tiếp khóc thét là trường hợp của VĐV Nguyễn Thị Thật, nhà vô địch châu Á và giành vé dự Olympic môn đua xe đạp đường trường , tuy nhiên không may gặp chấn thương trước giải đấu nên chỉ đạt về đích thứ tư. Một tình huống khác trong môn quyền anh, võ sỹ Nguyễn Thị Tâm là á quân thế giới hiện tại trở lại sau chấn thương và gặp đương kim vô địch thế giới người Ấn Độ ngay từ vòng đầu nên không thể đi xa được.

Ở môn bắn súng, VĐV xạ thủ kỳ cựu Hà Minh Thành và VĐV trẻ Trịnh Thu Vinh đã được đánh giá cao, tuy nhiên, người toả sáng thực sự là Phạm Quang Huy khi anh giành HCV ở nội dung 10m súng ngắn hơi nam. Trong môn cờ tướng, cả Lại Lý Huynh và Nguyễn Thành Bảo đều không duy trì phong độ và tâm lý ổn định.

Trưởng đoàn thể thao Việt Nam tham dự Asiad 19 có nhận xét rằng, mặc dù nhiều VĐV không giành được HCV nhưng thành tích của họ cũng rất đáng quý. Ví dụ như Nguyễn Huy Hoàng đã giành 2 HCĐ ở nội dung 800m tự do và 400m tự do và đã có vé dự Olympic 2024. Cũng như VĐV thể dục dụng cụ Nguyễn Văn Khánh Phong đã giành HCB ở nội dung vòng treo. Hầu hết các môn này là những môn thi đấu cơ bản tại Olympic và các VĐV Việt Nam đã phải đối mặt với nhiều đối thủ hàng đầu trên thế giới.

Trưởng đoàn thể thao Việt Nam, Đặng Hà Việt, thừa nhận rằng so với hai kỳ SEA Games gần nhất (31 và 32), Việt Nam đã trở thành một thế lực ở khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, khi tham gia vào các sân chơi lớn như Asiad và Olympic, chúng ta vẫn đang đối diện với nhiều hạn chế.

Các vận động viên đã thi đấu vì sự vinh quang của quốc gia.

Theo ông Đặng Hà Việt, nguyên nhân cơ bản của khó khăn trong việc phát triển môn thể thao ở Việt Nam là do tác động của ba yếu tố chính, bao gồm kinh tế, hệ thống tuyển chọn - đào tạo và xu hướng thể thao toàn cầu. Cụ thể, nguồn ngân sách từ Nhà nước cho thể thao được cho là không đủ để phân bổ đồng đều cho các môn, từ quá trình tuyển chọn, đào tạo, tổ chức giải đấu cho đến việc tập huấn... Đồng thời, việc thu hút tài trợ và xã hội hóa từ các doanh nghiệp cũng chưa được đẩy mạnh, dẫn đến nhiều liên đoàn không thể tự kiếm nguồn thu để hoạt động mà vẫn hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn tài chính từ ngân sách.

"Theo ông Việt, kinh tế giúp giải quyết vấn đề về đầu tư và tài trợ, từ đó góp phần giúp các vận động viên đạt được thành tích cao. Tuy nhiên, công tác tuyển chọn và đào tạo nhân lực là quá trình lâu dài mất nhiều năm. Để phát triển từ một vận động viên tiềm năng đến đạt thành tích cao, cần mất ít nhất 10 năm và một khoản kinh phí lớn", ông Việt nhấn mạnh.

Với 3 HCV, Đoàn thể thao Việt Nam có thể coi là đã hoàn thành mục tiêu đạt được số lượng HCV đề ra trong kỳ đại hội. Tuy nhiên, khi nhìn vào toàn cục, chúng ta chỉ đứng thứ 6 trong khu vực Đông Nam Á (sau Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore).

Thêm vào đó, hệ thống tuyển chọn và đào tạo VĐV ở 63 tỉnh thành của chúng ta vẫn chưa hoàn thiện, chưa có hệ thống thi đấu từ cấp tiểu học để tìm kiếm và chọn lọc những tài năng. Một vấn đề khác là xu hướng thể thao cao cấp ngày càng giảm bớt các hạng cân nhẹ trong các môn thi đấu có phân hạng cân, gây khó khăn cho Việt Nam trong việc cạnh tranh thành tích. Ví dụ, ở Asiad 19, môn cử tạ đã bỏ đi hạng 56kg nam, trong khi môn chèo nhẹ rowing đã loại bỏ nội dung đội 4 người mà Việt Nam từng giành HCV ở kỳ trước.

Ông Đặng Hà Việt nhấn mạnh rằng, để đạt được thành công ở cấp độ quốc tế như Asiad và Olympic không thể thực hiện trong thời gian ngắn. Điều quan trọng là chúng ta cần xây dựng một hệ thống bài bản, bắt đầu từ việc tuyển chọn tài năng thể thao trong các trường học trên toàn quốc, để sau đó đặc biệt chú trọng vào vấn đề dinh dưỡng cho các VĐV, sử dụng khoa học trong quá trình huấn luyện và đẩy mạnh phát triển kinh tế thể thao. Trong thi đấu thể thao, không thể dự đoán trước được kết quả vì có nhiều yếu tố ảnh hưởng. Tuy nhiên, bất kể kết quả ra sao, các VĐV đều đã cống hiến hết mình vì sự vinh quang của quốc gia.

Thiếu chiến lược hay dũng khí?

Sau khi kết thúc Asiad 19 tại Hàng Châu (Trung Quốc), vấn đề được nhắc tới nhiều nhất là thứ hạng của Việt Nam. Theo bảng xếp hạng, Việt Nam đứng vị trí thứ 21 với 3 HCV, 5 HCB và 19 HCĐ. So sánh với khu vực Đông Nam Á, Việt Nam đứng sau Thái Lan (12 HCV, 14 HCB, 32 HCĐ), Indonesia (7 HCV, 11 HCB, 18 HCĐ), Malaysia (6 HCV, 8 HCB, 18 HCĐ), Singapore (3 HCV, 6 HCB, 16 HCĐ) và Philippines (4 HCV, 2 HCB, 12 HCĐ).

Nhìn vào thứ hạng và thành tích, có thể nói Thái Lan vẫn là đội số 1 ở khu vực Đông Nam Á và có khoảng cách rõ rệt so với Việt Nam. Dù chỉ vài tháng trước, Thái Lan bị Việt Nam vượt mặt ở SEA Games 32, tại Asiad 19, họ đã tung ra đội hình mạnh nhất và đặt mục tiêu lớn hơn bao giờ hết, với thành tích vượt trội so với các đối thủ ở khu vực Đông Nam Á.

Vì sao Việt Nam đứng đầu khu vực và thậm chí thắng 2 kỳ SEA Games liên tiếp nhưng lại không thành công khi thi đấu ở châu lục? Đây là câu hỏi mà nhiều người đặt ra. Dù đã có nhiều phân tích và lý giải từ chuyên gia và lãnh đạo thể thao, nhưng chúng ta cũng muốn chia sẻ thêm một câu chuyện.

Lâu nay, ngành thể thao đã tập trung vào các môn thi đấu trong Asiad và Olympic. Tuy nhiên, kết quả không đạt được mục tiêu đã đặt ra.

Năm 2017, trong cuộc họp báo sau SEA Games tại Malaysia, khi được hỏi về lý do Ánh Viên tham gia nhiều môn thi, Phó đoàn Nguyễn Trọng Hổ đã giải thích rằng việc này nhằm đảm bảo Việt Nam đạt được số lượng huy chương tối đa. Sau đó, Trưởng đoàn Trần Đức Phấn, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục TDTT, đã chỉ ra rằng Ánh Viên cần tập trung vào Asiad và Olympic.

Ai ai cũng biết Ánh Viên là một nhân tài xuất sắc của môn bơi lội Việt Nam, được nhiều người ví như "viên ngọc" và được yêu thích. Tại SEA Games 2015, kình ngư này đã tạo nên những cú xoáy không chỉ làm nổi bật bản sắc Quân đội mà còn khiến truyền thông Singapore phải khâm phục.

Đáng tiếc là sau giai đoạn đó, Ánh Viên đã được đầu tư nhiều và tham gia tập huấn dài hạn tại Mỹ, nhưng khi trở về nước để tham gia SEA Games, cô vẫn phải hoàn thành nhiều nội dung khác nhau. Điều này đã gây ra nhiều ý kiến tranh cãi trong giới chuyên môn, vì nếu tập trung vào Olympic và Asiad, thì cô chỉ nên tập trung vào các cự ly mà cô tốt nhất.

Một ví dụ khác là trong môn điền kinh, Trưởng bộ môn điền kinh (Cục TDTT) Dương Đức Thuỷ đã đề cập rằng việc đầu tư không đồng đều đã khiến Việt Nam thiếu những vận động viên có thể cạnh tranh ở đấu trường châu lục, và ngoài các vấn đề về tuyển chọn, đầu tư và cơ sở vật chất.

Tiếp tục câu chuyện, ta có thể nhìn thấy rằng dù Asiad và Olympic là mục tiêu hướng tới, nhưng thực tế cho thấy ngành thể thao vẫn chưa thể vượt qua được gánh nặng thành tích ở khu vực. Giữa sự định hướng và hiện tại vẫn còn một khoảng cách, và nếu không có quyết tâm mạnh mẽ, khó có thể đạt được sự tiến bộ. Trái lại, Thái Lan đã thể hiện tham vọng mạnh mẽ để khẳng định vị thế mới của họ.